Άρθρο 32 - ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΓΙΟΓΚΑ
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΓΙΟΓΚΑ
του Ελευθερίου Τσιάπουλα ιδρυτού και εκπροσώπου του Ομακοείου Καρδίτσας
Εισαγωγή
Η εργασία μας στο ζήτημα της γιόγκα θα δείξει βασικές πτυχές του χαρακτήρα της γιόγκα που αντιμετωπίζεται ως ένα ψυχαγωγικό σύστημα γυμναστικής χαρίζοντας σωματική και ψυχική ευεξία. Η πραγματική όμως εικόνα είναι διαφορετική και όχι ακριβώς όπως παρουσιάζεται. Για την κατανόηση του θέματος θα χωρίσουμε την ανάπτυξη στα εξής σημεία α) τι είναι η Γιόγκα β) ποια είναι τα συστήματα της γιόγκα γ) ποια η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση της γιόγκα και τι επέφερε η μετανάστευση του Δραβίδειου πολιτισμού στη σημερινή Ινδία και στην ευρύτερη περιοχή της ανατολής δ) η γιόγκα ως τέταρτο ινδικό φιλοσοφικό, η σάμκια ως τρίτο ινδικό φιλοσοφικό σύστημα και η σύνδεσή τους ε) η αντίληψη της γιόγκα για το βάθος της ύπαρξης του ανθρώπου στ) η ένταξη της γιόγκα ως ένας από τους κλάδους της μεταφυσικής και του εσωτερισμού η) η θέσή της και η μετάδοσή της στο σημερινό κόσμο θ) τα σημεία προσφοράς της γιόγκα .
α) Γιόγκα σημαίνει γάμος- ζεύξη- ένωση. Είναι ένα σύστημα τεχνικών με στόχο να συνδέσει τον «εξωτερικό» άνθρωπο με τον «εσωτερικό» ή αλλιώς να εκλεπτύνει την ανθρώπινη νοητική λειτουργία, ώστε να αντιληφθεί ο άνθρωπος το ασυνείδητοποίητο κομμάτι του εαυτού του, εκείνο που δεν μπορούν να πιάσουν οι πέντε αισθήσεις και που οι αρχαίοι μύστες ονόμασαν ψυχοπνεύμα. (Μαργιωρής 1983: 24-25 ; Λάζος 1978 : 13-14)
Στην πλατωνική φιλοσοφία η συνειδητοποίηση του πνευματικού εαυτού γίνεται με την ενεργοποίηση της νόησης, το διαμεσολαβητή μεταξύ νου και ψυχής. Όταν η νόηση ενεργοποιηθεί τότε ο άνθρωπος γίνεται κοινωνός των Αρχέτυπων ή των Μητρών -Ιδεών που αποτελούν τα αίτια ύπαρξης του κόσμού μας. Έτσι και η γιόγκα έρχεται να ενεργοποιήσει την νόηση και να κοινωνήσει ο ανθρώπινος νους με τα πραγματικά αίτια του κόσμού μας.
Η μεταφυσική ετυμολογία της λέξης γιόγκα σύμφωνα με την ερμηνεία του Ν.Α. Μαργιωρής στο βιβλίο του «Δραβίδες, Οι Πρόγονοι Των Ελλήνων» είναι ο χωρισμός της σε τρεις συλλαβές. Η συλλαβή ΓΙ σημαίνει ζωή. Η συλλαβή ΟΓ σημαίνει ότι η Ζωή αυτή υφίσταται και υπάρχει μέσα στο Θείο. Η συλλαβή ΚΑ σημαίνει ψυχή. Η λέξη γιόκα σημαίνει , ότι η ψυχή ζει τη ζωή της θέλοντας και μη μέσα στο Θείο Ον.(Μαργιωρής 1996 : 71)
Η γιόγκα στοχεύει στη συνειδητοποίηση του ανθρώπου του ψυχικού του “είναι”. Για να γίνει σύνδεση νου και ψυχής χρειάζεται να φτάσει ο άνθρωπος στα κατάλληλα επίπεδα αυτοκυριαρχίας. Η συνεχή εκπαίδευση και εξάσκηση του ανθρώπου στις γιογκικές τεχνικές οδηγεί σταδιακά σε ένα βαθμό αυτοκυριαρχίας. Έτσι επιτυγχάνονται προϋποθέσεις διατήρησης καλής υγείας ,σωματικής και ψυχικής ευεξίας αλλά και καταπολέμησης παθήσεων. Βαθύτερος στόχος όμως της γιόγκα είναι η απόλυτη αυτοκυριαρχία, που φέρνει τη σταδιακή αποδέσμευση και απολύτρωση του ανθρώπου από τα καρμικά δεσμά ή αλλιώς τον έλεγχο του εξωτερικού ή σωματικού εαυτού του ανθρώπου. (Μαργιωρής 1997 : 24-25)
β) Η Γιόγκα χωρίζεται σε πάμπολλα συστήματα εξυπηρετώντας το καθένα και τον ανάλογο σκοπό. Τα βασικά όμως συστήματα είναι η Κρίγια , Ράτζα, Κάρμα, Γκνάνι, Μάντραμ, Μπάκτι, Σαμπτ και Χάθα. (Μαργιωρής 1983: 37-57)
Η «κρίγια γιόγκα» αποτελεί ένα πανάρχαιο σύστημα, που χρησιμοποιούνταν από μυημένους στα Ιμαλάια. Αναβιώθηκε από τον κ. Ν. Α. Μαργιωρή ο οποίος το παρουσίασε στη Δύση και το δίδαξε στο Ομακοείο Αθηνών. Η διδαχή της κρίγια πραγματοποιείται από τότε τα Ομακοεία που λειτουργούν ανά περιοχή της Ελλάδας μεταξύ και των οποίων της Καρδίτσας που εκπροσωπεί το βήμα τούτο. Η κρίγια έρχεται να διδάξει στον άνθρωπο να εναρμονίζει το συνειδητό κομμάτι του εαυτού του με το υποσυνείδητο, μέσα από σωματικές ασκήσεις σε συνδυασμό με αναπνοές και νοητικές ασκήσεις. Σημαντικό σύγγραμμα για την κρίγια γιόγκα είναι του παραμχάνσα Γιογκανάντα το βιβλίο με τίτλο «Η Αυτοβιογραφία Ενός Γιόγκι» που τη μετάφραση έκανε ο Ι. Δ. Βορρές και εκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας».(Μαργιωρής 1988: 10-14, 30-35)
Η «ράτζα γιόγκα» σημαίνει βασιλική ένωση. Είναι ένα οχταβαθμικό σύστημα στο οποίο μαθαίνει σταδιακά ο άνθρωπος τεχνικές για να κυριαρχήσει σε όλα τα επίπεδα τον εαυτό του, πνευματικό, νοητικό, σωματικό, ψυχολογικό κτλ. Τα οχτώ αυτά σκαλοπάτια είναι η γιάμα, η νι γιάμα, η αζάνα, η πραναγιάμα, πρατιακάρα, συγκέντρωση, διαλογισμός και το σαμάντχι.(Μαργιωρής 1983: 33-36)
Η «κουνταλίνη» ή «τάντρα» γιόγκα είναι ο τρόπος να αφυπνίσουμε το εσώτερο πυρ, που εδρεύει στον κόκκυγα του ανθρώπου και ονομάζεται κουνταλίνη δηλαδή στο τέλος του αιθερικού σωλήνα, που ονομάζεται σουσούμνα. Εδώ εφαρμόζονται αναπνοές σε συνδυασμό με σωματικές ασκήσεις ώστε να υποβοηθήσουν τον στόχο. (Μαργιωρής 1983 : 100-115; 1997: 79-100)
Η «κάρμα» γιόγκα αφορά το συμπαντικό Νόμο της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης, που εφορεύει και λειτουργεί στο σύμπαν. Διδασκόμενος ο άνθρωπος τη λειτουργία του νόμου της ισορροπίας είναι σε θέση να κατανοήσει τη λειτουργία του σε συμπαντικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η γνώση του νόμου του κάρμα καθιστά γνώστη τον άνθρωπο για τα αποτελέσμάτα των ενεργειών του, όχι μόνο σε φυσικό αλλά κυρίως σε μεταφυσικό επίπεδο. (Βιβεκανάντα 1993: 11-2142-94 ; Μαργιωρής 1989 : 25-48, 293-342)
Η «γκνάνι» ή «τζνάνα» γιόγκα έρχεται να διδάξει τις βασικές έννοιες της μεταφυσικής και του εσωτερισμού, προερχόμενα από τα βιώματα των μυστών -γκουρού. Στόχος είναι να δείξει τι είναι πραγματικά καλό και τι όχι για τον άνθρωπο. Έτσι ο άνθρωπος αλλάζει σταδιακά το σκεπτικισμό του γιατί αλλάζει η εικόνα που είχε μέχρι πρότινος για την ανυπαρξία της μεταφυσικής υπόστασης των πραγμάτων. Αυτό γίνεται μέσα από ανάλυση των μυστικιστικών εμπειριών των μυστών, ώστε να καταλάβει ο ανθρώπινος νους πιο είναι το πραγματικό του συμφέρον. Εδώ η σύνδεση του ανθρώπου με το Θεό γίνεται μέσω της γνώσης.(Βιβεκανάντα 1998: 17-28,47-101)
Η «μάντραμ» γιόγκα είναι ένα σύστημα που δια ειδικών ψαλμών ρυθμοδονεί ο άνθρωπος τον νου του κατάλληλα ώστε να συνδεθεί με το πνευματικό στοιχείο μέσά του.(Μαργιωρής 1983 : 44-45)
Η «λάγια» ή «σαμπτ» γιόγκα αφορά την εστίαση του νου του ανθρώπου στον συμπαντικό ήχο για να συνδεθεί ο άνθρωπος με το σύμπαν.(Μαργιωρής 1983 : 50-51)
Η «χάθα» δεν ασχολείται με την σύνδεση του νου του ανθρώπου με το πνευματικό στοιχείο, αλλά σε αντίθεση με τα προηγούμενα συστήματα αγωνίζεται να εδραιώσει και να ενισχύσει το εξωτερικό-σωματικό «εγώ».Δεν συστήνεται από τους μύστες (Μαργιωρής 1983 : 43-44)
γ) Η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση της γιόγκα βρίσκεται σε υψηλά εξελιγμένους πολιτισμούς, που ολοκλήρωσαν τον ιστορικό τους βίο σε όλα τα επίπεδα, τεχνολογικό, πνευματικό, πολιτισμικό, βιολογικό κτλ και έφτασαν σε υψηλά επίπεδα εξέλιξης. Ο εσωτερισμός και η μεταφυσική διδάσκουν ότι υπήρξαν τέσσερις πολιτισμοί ή Ρίζες-Φυλές όπως τις ονομάζουμε στη μεταφυσική ορολογία. Οι πολιτισμοί αυτοί ήταν η Υπερβόρεια φυλή, Αδαμιαία, Λεμουρία, Αντλάντια και τέλος η πέμπτη, η Αρεία φυλή στην οποία ανήκουμε. Η έναρξη της 5ης ρίζας φυλής εντοπίζεται στο 8.000 π.Χ περίπου με τις μεταναστεύσεις του Δραβίδειου πολιτισμού. Στους προκατακλυσμιαίους πολιτισμούς άνθησαν οι κλάδοι –τομείς του εσωτερισμού μεταξύ των οποίων και τα συστήματα της γιόγκα που χρησιμοποιούνταν για να εξυπηρετήσουν ανάγκες εκείνης της εποχής. (Μαργιωρής 1996 : 65-91)
Η παρακμή όμως της τέταρτης Ρίζας -Φυλής προήλθε από τη μεγάλη σύγκρουση, που έγινε μεταξύ της «Αντλάντιας» φυλής με τη «Δραβίδεια» φέρνοντας γεωλογικές αλλαγές. Πλημμύρισε η ενδοχώρα της Μεσογείου που σήμερα ονομάζουμε Μεσόγειο θάλασσα, σχηματίστηκε η έρημος της Σαχάρα και καταποντίστηκε η ήπειρος της «Αντλαντίδας». Η τεχνολογία των υπερόπλων τους δημιούργησε την νέα αυτή γεωλογική κατάσταση. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες για τη δημιουργία της νέας γεωλογικής κατάστασης. Μια άλλη άποψη είναι ότι μεγάλοι σεισμοί δημιούργησαν τη νέα γεωλογική κατάσταση. Άλλη άποψη είναι ότι κάποια πιθανή μετατόπιση του άξονα της γης προκάλεσε όλα αυτά. Πιο πιθανή είναι η πρώτη άποψη που παρουσιάζεται από τους μύστες όπως τον Ησίοδο, Πλάτωνα, και Ν.Α.Μαργιωρή. Από τον πολιτισμό των «Δραβίδων» διασώθηκαν όσοι ζούσαν και όσοι κατέφυγαν στα οροπέδια της τότε χωράς τους, δηλαδή στο σημερινό χώρο της Ελλάδας, στα σημερινά νησιά, στα παράλια της Μ. Ασίας, της Ιταλίας και της λεκάνης των βαλκανικών χωρών.(Μαργιωρής 1996: 103-114, 127-137)
Μεγάλο τμήμα του διασωθέντος πληθυσμού των Δραβίδων μετανάστευσε, υπό τη μορφή τριών τμημάτων, στη σημερινή Ινδία και ειδικότερα από το δέκατο έκτο παράλληλο και κάτω. Η διάρκεια της μετανάστευσης αυτής κράτησε πολλά χρόνια και για τα τρία τμήματα. Υπήρξε όμως και τμήμα του πληθυσμού που παρέμεινε στον ελλαδικό χώρο. Ο Ηρόδοτος ονομάζει το τμήμα αυτό του πληθυσμού «Τερμίλες». Αλλιώς ονομάστηκαν «Πελασγοί».(Μαργιωρής 1996: 65)
Το τμήμα που μετανάστευσε στη περιοχή της σημερινής Ινδίας ,τον 16ο παράλληλο και κάτω, διατήρησε σημαντικό μέρος των παραδόσεων του και των προκατακλυσμιαίων γνώσεων, μεταξύ των οποίων και τη γνώση της γιόγκα. Η προκατακλυσμιαία ή η προαιώνια σοφία δινόταν ανοιχτά, όπως γινόταν στο Δραβίδειο πολιτισμό. Στους Δραβιδοπελασγούς η διασωθείσα γνώση εσωκλείστηκε στα λεγόμενα Αρχαία Μυστήρια(ελευσίνια, καβείρια, ηράκλεια κτλ) και δεν δινόταν ανοιχτά αλλά έπρεπε για πολλούς λόγους η γνώση να παρέχεται στους λίγους και εκλεκτούς. Έτσι σημαντικό μέρος της προκατακλυσμιαίας γνώσης κατέληξε να εκφυλιστεί, χάνοντας την πρωταρχική της αξία και σημασία. (Μαργιωρής 1993: 145-149)
Με το πέρας του χρόνου η γνώση της γιόγκα ενσωματώθηκε σε θρησκευτικά συστήματα της ανατολής, όπως στον Ινδουισμό, Βραχμανισμό, Βουδισμό, κτλ [1]Στη δύση η γιογκική γνώση μεταδίδεται μέσα από τα μεταφυσικά ρεύματα.
Η μετανάστευση των Δραβίδων έφερε αλλαγές σε πολλά επίπεδα του πολιτισμού των αρείων που υπήρχαν στην περιοχή της σημερινής Ινδίας. Πρώτο σημείο είναι ότι επηρέασε το θρησκευτικό σύστημα των Αρείων, που ονομάζονταν Νιγκάμα με την Αγκάμα. Η νιγκάμα (Nigama) αποτελούσε ένα φυσιολατρικό, τελετουργικό σύστημα δίχως ιδιαίτερη ψυχοπνευματική αξία. Η μετανάστευση έφερε το δεύτερο σύστημα, την Αγκάμα(Agama), που στηρίζεται σε ψυχοπνευματικά βιώματα και αποδίδει προκατακλυσμιαίες παραδόσεις. Η πνευματική παράδοση της αγκάμα με τη μορφή των Ουπανισάντ συμπλήρωσε τις τέσσερις βέδες.( Μαργιωρής 1996: 69-71)
Επίσης προ της έλευσης των Δραβίδων το έπος των αρείων ήταν η Μαχαμπαράτα, με πανθεϊστικά και φυσιολατρικά στοιχεία ,δίχως βαθιά μεταφυσική σημασία και αξία. Η έλευση των Δραβίδων έφερε το έπος της Ραμαγιάνα που μεταφέρει και ζητά το εσώτερο «είναι» του ανθρώπου και του κόσμου. (Μαργιωρής 1996: 68)
Η αναβίωση της γιογκικής γνώσης δεν προήλθε μόνο από τους διασωθέντες μυημένους στη μεταφυσική και εσωτερική γνώση αλλά και από τους φτασμένους στην ανθρώπινη εξέλιξη «μύστες» ή «γκουρού» ή «διδασκάλους της σοφίας». Ο όρος «μύστης» σημαίνει εκείνον, που έχει φτάσει στην απόλυτη κυριαρχία –αυτοπραγμάτωση ή απολύτρωση από τα καρμικά δεσμά ή από ό,τι τον εγκλωβίζει και τον αιχμαλωτίζει στην ύλη. Οι μύστες ή «γκουρού», όπως ονομάζονται στη γλώσσα της γιόγκα υπερβαίνουν τα υλικά σύμπαντα και τις διαστάσεις φτάνοντας και κοινωνώντας με τα άμορφα πεδία-διαστάσεις –κόσμους από όπου ξεκινά ο μυστικισμός. Σειρά μυστών ήλθαν και προσέθεσαν στα συστήματα της γιόγκα θεωρητικά και πρακτικά.( Μαργιωρής 1990: 139-179)
δ) Τα συστήματα της γιόγκα εντάσσονται σε ένα από τα έξι ορθόδοξα φιλοσοφικά συστήματα της Ινδίας που είναι η Νιάγια, Βαϊσεσίκα, Σάμκια, Γιόγκα, Κάρμα Μιμάμσα και η Βεδάντα. Κάθε σύστημα συνδέεται με κάποιο άλλο δημιουργώντας (3)τρία ζευγάρια. Η «Νιάγια» και η «Βαϊσεσίκα» αποτελούν το πρώτο ζευγάρι, η γιόγκα και η «Σαμκία» δίνουν το δεύτερο και η «Κάρμα Μιμάμσα» με τη «Βεδάντα» το τρίτο. (Βιβεκανάντα 1991: 244)
Η γιόγκα ως τέταρτο ινδικό σύστημα ιδρύθηκε από τον ινδό δάσκαλο Πατάντζαλι, που την περίοδο μεταξύ 3ου αιώνα π.Χ με το 2ο συγκέντρωσε όλα τα σκόρπια κείμενα, που αφορούσαν την «απολύτρωση» (Καϊβαλάϊα) του ανθρώπου και τα συνέρραψε δημιουργώντας τις λεγόμενες «γιόγκα σούτρας». Τα κείμενα αυτά διαιρούνται σε τέσσερα μέρη που καταγράφουν α) σκοπός και αποτέλεσμα του σαμάντι (εκστατική κατάσταση-έλλαμψη) β) μέσα και σύστημα για την πραγμάτωσή του σαμάντχι γ)τεχνική ανάλυση των μέσων που χρησιμοποιούνται και των δυνάμεων που αναπτύσσονται δ) τι είναι η λύτρωση(Kelvalya) και που σκοπεύει να οδηγήσει το άνθρωπο. (Μαργιωρής 1985 : 145)
Το σύστημα της σάμκια είναι το τρίτο σύστημα από τα έξι ορθόδοξα συστήματα της Ινδικής φιλοσοφίας που ξεκινά και εκδηλώνεται από τον 7ο αιώνα π.Χ αιώνα και μέχρι τον 5ο μ.Χ. Ιδρυτής της είναι ο Καπίλα (Kapila) που έγραψε τη «Σάμκια Πραβακάνα Σούτρα» (Samkya, Pravakana Sutra) όπου αναλύονται 25 κοσμικές αρχές που δημιουργούν το σύμπαν, συνυπάρχουν και συνεργάζονται σε αυτό. Το έργό αυτό γράφτηκε προ του 5ου π.Χ αιώνα διότι επηρέασε τον Σιντάρτα Γκοττάμα ή αλλιώς τον Βούδα. Εδώ παρουσιάζεται ένας συγκεκαλυμμένος αθεϊσμός ή καλυμμένη αθεΐα. Υπάρχει ακόμη ένα έργο του Καπίλα, που ονομάζεται «Σάμκια Καρίκα» («Samkya Karika»). Το έργο αυτό όμως γράφτηκε από το μαθητή του Καπίλα, τον Ισβάρα Κρίσνα (IsvaraKrishna)που αναλύει το έργο του δασκάλου του Καπίλα. Το έργο αυτό εμφανίζει με επίσημο πλέον τρόπο την απόλυτη αθεΐα. (Μαργιωρής 1985 : 141-155)
Το φιλοσοφικό σύστημα της σάμκια τοποθετεί το σύστημά της σε δύο αρχές την πουρούσα και την πρακρίτι, που μέσα από την συνεργασία τους μπαίνουν όλα σε κίνηση. Η δημιουργία και ύπαρξη του σύμπαντος κατά τη σάμκια οφείλεται στη διατάραξη των τριών ιδιοτήτων που ονομάζονται γκούνας (Gunas) δηλαδή των α) «sattvas»(σχέση ισορροπίας)β) «rajas» (δραστηριότητα) γ) «tamas» (αδράνεια) που εντοπίζονται στη Πρακρίτι, στο κόσμο της ύλης και διαφέρουν μεταξύ τους, ως προς τη δονητική τους κατάσταση.(Μαργιωρής 1985 : 146)
Η πρακρίτι είναι η ύλη ή η κοσμική ουσία. Πέρα της ύλης υπάρχει και η πνευματική όψη του κόσμου που αντανακλά την πουρούσα ή το κοσμικό πνεύμα. Στην πλατωνική θεώρηση θα λέγαμε ότι είναι η μορφοποίηση της ύλης που γίνεται με βάση την αντανάκλαση των αρχέτυπων-ιδεών της κοσμικής νόησης (μάχατ). Η απόσπαση του ανθρώπου από την «κοσμική ουσία» (πουρούσα) και την «κοσμική νόηση»(μάχατ) του κληροδοτούν παράλληλα κοσμική ουσία(πουρούσα) και «πνευματική νόηση»(μπούττχι). Η ενσάρκωση στην συνέχεια του ανθρώπου στον υλικό κόσμο ή τον κόσμο της πρακρίτι τον επενδύουν με νου (μανάς) ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των αισθήσεων και των εντυπώσεων που λαμβάνει. Έτσι ο άνθρωπος σχηματίζει και διακρίνεται για δέκα ικανότητες, εκείνες της αντίληψης και της δράσης. Οι «ικανότητες της αντίληψης» είναι οι ακοή, αφή, όραση, γεύση, όσφρηση(Jnana indrigias). Οι «ικανότητες της δράσης» είναι οι έκφραση(σκέψη), τεκνοποίηση(απόλαυση), έκκριση(απόρριψη), πιάσιμο(διαπότιση), και κίνηση(Σκοπός). (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Ακόμη ο Ισβάρα διακρίνει για τον άνθρωπο πέντε στοιχεία με τα οποία αντιλαμβάνεται τα πέντε στοιχεία της φύσης- σύμπαντος. Τα στοιχεία του ανθρώπου είναι ο ήχος, η αφή, η μορφή, γεύση και η οσμή. Τα αντικείμενα ή αισθητά στοιχεία του σύμπαντος είναι ο αιθέρας (κενότητα), αέρας(κίνηση-πίεση), φωτιά (φωτεινότητα, διαστολή), νερό (ρευστότητα, συστολή), γη (στερεότητα, συνοχή). Το σύνολο όλων αυτών μας δίνει τις λεγόμενες 25 κοσμικές αρχές που συνδυάζονται και συνεργάζονται μεταξύ τους. (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Η σύνδεση της γιόγκα με το σύστημα της σάμκια μας δίνει το Τρίτο Ινδικό Φιλοσοφικό Ζευγάρι που ονομάζεται Καϊβαλάια (Kaivalya). Η γιόγκα ενώ προσθέτει την παρουσία του θεού η σάμκια με επιμέλεια δεν την εμφανίζει. Από την άλλη στις Ουπανισάντ η έννοια του Θεού εκλαμβάνεται ως μία από τις άπειρες ατομικές πνευματικές οντότητες των purushas. Ο ιδρυτής της γιόγκα Πατάντζαλι τοποθετεί το Θεό σε διαφορετικό επίπεδο από εκείνο του Kαπίλα, ιδρυτή της σάμκια. Η γιόγκα έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των Ουπανισάντ και της Σάμκια λέγοντας ότι η ύπαρξη του Θεού υπάρχει μέχρι εκεί που αρχίζει η ύλη –πρακρίτι. Ταυτόχρονα όμως η παρουσία του θεού αναχαιτίζεται και από τις πουρούσα, δηλαδή τις ψυχοπνευματικές υπάρξεις, διότι οι ίδιες διαθέτουν ελευθέριο βούλησης. Η γιόγκα δείχνει την ανάγκη ύπαρξης του θεού, και είναι η κοσμική πουρούσα μία πνευματική οντότητα που υπερέχει όλων των άλλων πουρούσα, διότι δεν είχε ποτέ επενδυθεί με την ύλη και τα καρμικά δεσμά, αφού ποτέ δεν πιάστηκε από αυτή.
Η γιόγκα στη σύνδεσή της με τη σάμκια διδάσκει την απολύτρωση του ανθρώπου (καϊβαλάια) διότι θεωρεί ότι η πρακρίτι-ύλη εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να φτάσει στην απολύτρωση αφού δεν έχει νόηση. Νόηση διαθέτουν οι Πουρούσα -ψυχοπνευματικές οντότητες. Η Πρακρίτι-ύλη δεν απελευθερώνεται διότι από μονή της δεν διαθέτει ούτε μπορεί να δημιουργήσει νόηση ή αυτοσυνειδησία.
ε) Η γιόγκα δεν βλέπει μόνο τον εξωτερικό κόσμο, όπως κάνει το σύστημα της «Σάμκια» αλλά δια των μυστών της ή αλλιώς των «γκουρού», δηλαδή αυτών που έχουν λυτρωθεί, διδάσκει ότι η πουρούσα –ψυχή έχει βαθύτερες υποστάσεις ή υπάρξεις στην υλική, ψυχική και πνευματική της υπόσταση. Η κατάταξη και κωδικοποίηση των υπάρξεων αυτών έχει γίνει από αρχαιότάτων χρόνων και είναι 1) φυσικοαιθερικό 2) θυμικό ή αστρικό 3) νοητικό(ανώτερο μανάς και κατώτερο μανάς) 4) βουδικό-ενορατικό (Buddhi) 5) νιρβανικό –ατμικό (Atma) 6) μοναδικό (Anupadaka) 7) εναδικό –θείο (Adi) συν άλλους έξι φορείς. Κάθε φορέας από αυτούς αναλογεί σε ένα σύμπαν- κόσμο -διάσταση, που διακρίνεται για την ιδιαίτερη παλμοδονητική του κατάσταση ,με τους δικούς της νόμους και τα δικά της όντα. Μια ανάλογη κατηγοριοποίηση έχει γίνει και από τον Πλάτωνα στο έργό του «Πολιτεία»(επιθυμητικό, Θυμοειδές, Λογικό). (Μαργιωρής 1997 : 83 ; 1993α : 73-83)
Ο σημερινός άνθρωπος αντιλαμβάνεται, ζει και κινείται στο «φυσικοαιθερικό κόσμο». Ο κόσμος αυτός διακρίνεται από επτά καταστάσεις ύλης. Τα 3/7 της φυσικοαιθερικής διάστασης είναι αντιληπτά από τα αισθητήρια όργανα του ανθρώπου και είναι η στερεά, υγρή, και αέρια φάση της ύλης. Τα υπόλοιπα 4/7 αποτελούν το άλλο κομμάτι της ύπαρξής μας τον αιθερικό κόσμο ή διάσταση (τέταρτη διάσταση), που είναι συνέχεια του φυσικού και που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τις πέντε αισθήσεις. Ακολουθεί ο αστρικός ή λεγόμενος θυμικοαστρικός κόσμος που αποτελεί την διπλανή μας διάσταση. Εκεί καταλήγουν όσοι αφήνουν το φυσικό πρώτα και έπειτα αιθερικό τους φορέα. Ο αστρικός κόσμος χωρίζεται σε επτά υποπεδία όπου καταλήγουν οι άσαρκοι ανάλογα με την εξέλιξή της ψυχής τους. Ο νοητικός κόσμος αποτελεί μια βαθύτερη κατάσταση του αστρικού κόσμου και υποδιαιρείται σε επτά επίσης υποπεδία. Στα τέσσερα κατώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου υπάρχει ακόμη ύλη. Στα τρία ανώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου η ύλη είναι ανύπαρκτη και όσοι εισέρχονται στο πεδίο του τότε δεν υπάγονται στον νόμο του κάρμα και δεν δεσμεύονται σε επανασάρκωση. (Μαργιωρής 1993: 62-63)
Ο βαθύτερος σκοπός της ψυχής είναι να επιστρέψει στην Πρωταρχική Πηγή- Εστία-Πατέρα από όπου όλα προήλθαν ή στο «αγαθό» του Έλληνα φιλοσόφου Σωκράτη. Το πρώτο βήμα είναι η απολύτρωση από την ύλη και επιτυγχάνεται στο 5ο υποπεδίο του νοητικού κόσμου. Έπειτα η εξέλιξη συνεχίζεται στα επόμενα πεδία-κόσμους όπως βουδικό-ενορατικό, νιρβανικό –ατμικό, μοναδικό, εναδικό –θείο κόσμο και συνεχίζει στους επόμενους κόσμους. Το δύσκολο είναι η ψυχή να καταλάβει την ψευδαίσθηση της ύλης και το παιχνίδι που της γίνεται ώστε να ξεκινήσει η επιστροφή της στον Αιώνιο Πατέρα. Από τη στιγμή που θα το συνειδητοποιήσει τότε αρχίζει η διαδικασία του ανθρώπου για την ανεύρεση της ψυχής μέσά του. Όταν έλθει η ένωση εξωτερικού με τον εσωτερικό άνθρωπο τότε ακολουθεί και η διαδικασία της «απολύτρωσης» από την ύλη και τα καρμικά δεσμά. (Μαργιωρής 1993: 108-109 ; 1985α : 428-431)
Οι γκουρού που ονομάζονται και μύστες ,ως φτασμένοι στους κόσμους της ύλης αναβίωσαν και δίδαξαν το σύστημα της γιόγκα, ώστε να τονίσουν την δεινότητα της θέσής του ανθρώπου και να του υποδείξουν τρόπους ώστε να εξελιχθεί πνευματικά πέραν της υλικής του εξέλιξης. Τα συστήματα της γιόγκα δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο πέραν της καθημερινής του ζωής(εργασία, οικογένεια, παιδιά, κλπ) να ασχολείται παράλληλα και με την πνευματική του εξέλιξη. Έτσι ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τη σημασία της πνευματικής εξέλιξης, ώστε να την ομαλοποιεί και να την επιταχύνει. Έτσι αλλάζει σταδιακά η ζωή του ανθρώπου προς το καλύτερο αφού αλλάζει ο ίδιος μέσά του και οδηγείται προς την τελειοποίηση. (Μαργιωρής 1985α : 425-428)
Η τελειοποίηση του ανθρώπου δεν γίνεται με αυταρχισμούς, καταναγκασμούς, επιβολές, απομωνοτισμούς, αποκλεισμούς, εγκλωβισμούς, δογματισμούς κάθε είδους, ρητορείες και σοφιστείες για τα πνευματικά αλλά με υπομονή, αποφασιστική θέληση, συνειδητοποίηση των λαθών, αναμονή, σταδιακή ωρίμανση της σκέψης, συνεχή αναζήτηση, εκμάθηση, εκπαίδευση (επαφή με ένα μύστη-γκουρού ή ένα άνθρωπο με μεταφυσική παιδεία) του ανθρώπου. Έτσι καταφέρνει σταδιακά να αφομοιώνει ο άνθρωπος την εσωτερική γνώση και να συνειδητοποιεί το βαθύτερό του «είναι». Η πνευματική ανάπτυξη έρχεται, όπως ένα φρούτο που ωριμάζει , όπως ένα σκουλήκι που μετατρέπεται σε χρυσαλίδα αποβάλλοντας το κουκούλι , όπως ένας σπόρος που αναπτύσσεται γενόμενος τεράστιο δέντρο.
στ) Τα συστήματα της γιόγκα εντάσσονται στο πλαίσιο του εσωτερισμού και της μεταφυσικής και συνδέονται άρρηκτα με αδελφούς κλάδους όπως :
«εσωτερική φιλοσοφία», «εσωτερική μύηση», «επιστημονικός πνευματισμός» «αρχαία μυστήρια», «αστρολογία-αστροσοφία», «προκατακλυσμιαίοι πολιτισμοί» «υπνωτισμός –ορθοψυχισμός», «διαλογισμός», «αποσυμβολισμός», «εσωτερική θεραπευτική», «πυθαγόρεια αριθμοσοφία», «εσωτερική θεολογία», «αλχημεία» κλπ Κάθε τομέας- επιστήμη της μεταφυσικής αποτελεί αυτόνομο τομέα αλλά παράλληλα συνδέεται και συνεργάζεται με τους αδελφούς κλάδους. Κάθε επιστήμη του εσωτερισμού αποτελεί ένα κομμάτι του παζλ της εσωτερικής Αλήθειας, δηλαδή συμβάλει να βλέπουμε τα πράγματα και από άλλες οπτικές –διαστάσεις. (Μαργιωρής 1980 : 23-27 ; 1992 : 280-281)
Η διδασκαλία του εσωτερισμού –μεταφυσικής αλλά και της γιόγκα διασώθηκε και μεταδόθηκε μέσα από τις εσωτερικές σχολές ή τα εσωτερικά /μεταφυσικά ρεύματα ανατολής και δύσης που διατήρησαν τις μεταφυσικές παρακαταθήκες και που η βαθύτερη καταγωγή της γνώσής τους είναι προκατακλυσμιαία. Φιλοσοφικά μυητικά μεταφυσικά ρεύματα όπως ο «Ερμητισμός», «Ορφισμός», «Πυθαγορισμός», «Πλατωνισμός», «Γνωστικισμός», «Νεοπυθαγορισμός», «Νεοπλατωνισμός», «Θεοσοφία», «Ναϊτες-Τεκτονισμός», «Ροδοσταυρισμός», «Ελευθεροτεκτονισμός», «Θεοσοφική Εταιρία», «σύγχρονα Ομακοεία» που λειτουργούν ανά περιοχή της Ελλάδας κτλ δίδαξαν εν συνόλω ή εν μέρει τη γιόγκα ανά εποχές στη Δύση. Στην Ανατολή η γιόγκα διδάχτηκε από τη «Βεδική Φιλοσοφία», τις «Ουπανισάντ», των «Νταρσάνας», την «περίοδο της Μπάκτι», το «Βουδισμό», κλπ καθώς και από τα ρεύματα της κινεζικής φιλοσοφίας δηλαδή, «Ταοϊσμού», «Κομφουκιανισμού», «Κινεζικού Βουδισμού» κτλ Τα κινήματα αυτά εδραιώθηκαν ή αναβιώθηκαν από μύστες, εσωτερικούς αποκρυφολόγους και εκπροσωπήθηκαν από αναμεταδότες της εσωτερικής διδασκαλίας.(Μαργιωρής 1987: 101-105 ,156-158, 159-160; Βελισσαρόπουλος 1992 :62-71 ; 1981:27-28, 34-35; Μάκιντος 1999: 33-276; Baigent,Leigh :72-131; Lacarriere 1975: 34-76 )
Στην ανατολή σημαντικοί εκπρόσωποι της γιογκικής φιλοσοφίας είναι οι Σιντάρτα Γκοττάμα, Σανκάρα, Βιάσα, Πατάνζαλι, Κομφούκιος, Λάο Τσε, Ράμα Κρίσνα, σουάμι Βιβεκανάντα, Παραμχανσα Γιογκανάντα και πάμπολλοι άλλοι που άφησαν γραπτές πνευματικές παρακαταθήκες-πηγές πέραν των προφορικών διδασκαλιών. (Βελισσαρόπουλος 1992 : 382-419 ; Rolland 1978 : 19-21, 39-54, 245-260)
Σήμερα η μετάδοση της γιογκικής γνώσης δεν παραμένει στα μεταφυσικά κινήματα αλλά έχει απορροφηθεί από πολλούς φορείς σε επίσημο και ανεπίσημο επίπεδο, δηλαδή ιδιωτικό. Σε επίσημο επίπεδο εφαρμόζεται σε νοσοκομεία, ιατρικές κρατικές ακαδημίες, επίσημους συλλόγους κλπ και γίνονται έρευνες πάνω στα αποτελέσματα της γιόγκα. Σε ανεπίσημο επίπεδο εφαρμόζεται και διδάσκεται στα κέντρα ελευθέρων σπουδών, γυμναστήρια, μεταφυσικές σχολές, και σε ένα βαθμό από τα εσωτερικά/ μεταφυσικά τάγματα. Τα συστήματα της γιόγκα είναι ένας από τους τομείς του εσωτερισμού που έχουν αναγνωριστεί επίσημα από αρκετά κράτη, όχι τόσο για τον πνευματικό- μυητικό χαρακτήρα, αλλά κυρίως για το θεραπευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα.
Η αναγνώριση της γιόγκα από τους επίσημους φορείς έχει γίνει σε όλο τον κόσμο και σας παρουσιάζουμε σε ποιες χώρες. Τις πληροφορίες έχουμε πάρει από το άρθρο του κ. Κατσιάμπα Λ. Ηλία με τίτλο «η επιστημονική μέθοδο της γιόγκα –οι εφαρμογές της στον σύγχρονο άνθρωπο» στο περιοδικό «Νέο Ομακοείο» που εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2001 από το Ομακοείο Τρικάλων.
Στην Αυστραλία η γιόγκα είναι ενσωματωμένη στο εκεί εθνικό σύστημα υγείας και οι εκεί γιατροί την προτείνουν, ανάλογα με την πάθηση, και συνιστούν την εξάσκηση στη γιόγκα. Ακόμη οι τεχνικές της γιόγκα διδάσκονται σε φυλακές, ψυχιατρικές κλινικές, νοσοκομεία, εργοστάσια , οίκους για καθυστερημένα παιδιά κλπ
Στη Δανία αναγνωρίζεται η γιόγκα ως μέρος του Εθνικού Εκπαιδευτικού προγράμματος.
Στη Γαλλία η γιόγκα διδάσκεται ως μάθημα επιλογής στα Πανεπιστήμια ,ενώ πρόσφατα η κυβέρνηση έδωσε επιχορήγηση εκατομμυρίων φράγκων για να ιδρυθεί Πανεπιστήμιο της γιόγκα, έξω από το Παρίσι.
Στην Τσεχοσλοβακία το υπουργείο Αθλητισμού και Υγείας τονίζει τη σημασία της γιόγκα σε όλη την χώρα.
Στην πρώην Σοβιετική Ένωση συνεργάζονται γιόγκι με επιστήμονες σε διαστημικά εκπαιδευτικά προγράμματα, για να διαπιστώσουν πως ένα εκπαιδευμένο στη γιόγκα σώμα μπορεί να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες του διαστημικού περιβάλλοντος.
Σε όλη την ήπειρο της Λατινικής Αμερικής η γιόγκα ανθεί.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η γιόγκα διδάσκεται σε πανεπιστημιακό επίπεδο και αποτελεί μια ακαδημαϊκή γνώση εξυζητημένη.
Στην Ινδία η γιόγκα έχει γίνει υποχρεωτικό μάθημα σε πολλά από τα κυβερνητικά σχολεία και χιλιάδες δάσκαλοι εκπαιδεύονται σε αυτή.
Στην Αγγλία η γιόγκα διδάσκεται από την BWY(British Wheel of Yoga= Βρετανική Ένωση Γιόγκα ) , καθώς και την ΙΥΤΑ(International Federation of Yoga= Διεθνής Ένωση Γιόγκα με έδρα την Αυστραλία)
Στον 8ο τόμο της Ιταλικής Εγκυκλοπαίδειας Υγεία που είναι μεταφρασμένη στα Ελληνικά και που είναι εγκεκριμένη από το Υπουργείο Παιδείας της Ιταλίας, υπάρχει αφιέρωμα 11 σελίδων για το ζήτημα της γιόγκα και περιγράφονται τα οφέλη που μπορεί να έχει κάποιος που ασκείται την γιόγκα στη σωματική και νοητική του υγεία.
Στην Αμερική το Υπουργείο Υγείας της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών έχει βγάλει ένα ογκωδέστατο βιβλίο μέσα στο οποίο πληροφορεί το αμερικάνικο κοινό σχετικά με εναλλακτικούς τρόπους αυτοθεραπείας. Σε αυτό το βιβλίο περιγράφεται το τι μπορεί να προσφέρει η γιόγκα στην προληπτική υγεία των πολιτών. Αντιγράφουμε ορισμένα αποσπάσματα του κειμένου που αναφέρεται στη γιόγκα και που περιλαμβάνεται στο συγκεκριμένο βιβλίο.
«Εδώ στην Αμερική η γιόγκα αξιοποιείται πιο συχνά σαν μέρος ενός ολιστικού προγράμματος βελτίωσης της υγείας καθώς επίσης σαν μια φυσική θεραπεία για αρρώστιες. Ένα παράδειγμα είναι η εφαρμογή της γιόγκα από τον Dr Dean Omish (καρδιολόγο) ,μαζί με αλλαγές διατροφής , ελεύθερη αεροβική άσκηση, διαλογισμό, και ομάδες συναισθηματικής υποστήριξης , για να αντιστρέψει αρρώστιες της καρδίας» (Οmish 1990)
«Τα σωματικά και ψυχολογικά οφέλη της γιόγκα περιλαμβάνουν μασάζ των μυών και των εσωτερικών οργάνων , αυξημένη κυκλοφορία του αίματος, εξισορρόπηση του συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος , αύξηση των ενδορφινών στον εγκέφαλο(εγκεφαλίνες, σερατονίνη) , η αντιστροφή των αρνητικών αποτελεσμάτων της βαρύτητας πάνω στα όργανα , η αύξησητων θρεπτικών ουσιών στους ιστούς και η αυξημένη παρουσία των κυμάτων άλφα και θήτα στον εγκέφαλο, που δίνουν μεγαλύτερη ηρεμία στον νου»
«Από το 1920 που πρωτοξεκίνησαν αυτές οι επιστημονικές έρευνες ως το 1989 που διαμορφώθηκε το παραπάνω έργο έγιναν περίπου 1600 μελέτες. Πολλές ακόμα έχουν γίνει από τότε και παρακάτω ακολουθούν μόνο μερικές από αυτές που αναφέρονται στην αναφορά του Υπουργείου Υγείας της Αμερικής , ως ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα»
1. Ποντίκια που τοποθετήθηκαν κατακόρυφα , με το κεφάλι κάτω ,μία ώρα την ημέρα προσαρμόστηκαν σε τεχνητά σοκ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά από τα άλλα ποντίκια(Udura 1978)
2. Άνθρωποι που κάνουν γιόγκα είναι πιο ανθεκτικοί στο στρες (Gaertner 1965)
3. Η καρδιά λειτουργεί πιο αποτελεσματικά σε αυτούς που κάνουν γιόγκα(Omish 1983), (Bakker 1976)
4. Μειώνεται η πίεση του αίματος και τα κύματα του εγκεφάλου δείχνουν μια πιο ήρεμη εσωτερική κατάσταση (Anand & Chhina 1961), (Blacknell 1975), (Fenwick 1977)
5. Σε συνδυασμό με αλλαγές στην διατροφή, γίνεται η μείωση της χοληστερίνης (Omish 1983)
6. Η βελτίωση του επιπέδου ζάχαρης στο αίμα (Monroe & Fitzgerald 1986)
7. Λόγω των ψυχολογικών ωφελειών έχει χρησιμοποιηθεί να βοηθήσει στην απεξάρτηση από τα ναρκωτικά και το κάπνισμα (Benson 1969)
8. Έχει αξιοποιηθεί μαζί με άλλες κλασικές θεραπείες για να βοηθήσει στο άσθμα(Gore 1982), την υψηλή πίεση (Blacknell 1975), τον εθισμό στα ναρκωτικά (Benson 1969) στα προβλήματα καρδιάς(Omish 1983) στις ημικρανίες (Benson 1977) , στον καρκίνο(Frank 1975) και στην αρθρίτιδα (Goudron & Goudron 1987)
Στην ειδική έκδοση για την υγεία από την ιατρική σχολή του Χάρβαρντ(Harvard Medical School) με τίτλο «Συμπληρωματικές και Εναλλακτικές θεραπείες»(επιμ. Β. Κωνσταντίνος –Δ. Φιλίππου ,μετφ Βουρβουλάκης Γ.) που εξέδωσε η εφημερίδα Έθνος το 2004 διαβάζουμε για το ζήτημα της γιόγκα:
Γιόγκα: Η άσκηση του σώματος και του πνεύματος
«Η γιόγκα ,μία σανσκριτική λέξη που σημαίνει ένωση , είναι ένα σχήμα ελέγχου της αναπνοής ,διαλογισμού , και ασκήσεων διάτασης και ενδυνάμωσης . Πιστεύεται ότι προάγει την ψυχική ,σωματική και πνευματική ευεξία. Αυτή η άσκηση , η οποία χρονολογείται από χιλιάδων ετών, έχει βρει μία θέση στην πλειοψηφία των δυτικών λεσχών και στα κέντρα σωματικής αποκατάστασης.
Υπάρχουν αρκετά είδη γιόγκα, όπως η μπάκτι , τζνάνα, κάρμα, λάγια, ράτζα και η χάθα γιόγκα. Για παράδειγμα η μπάκτι γιόγκα δίνει έμφαση στην πνευματικότητα, ενώ η χάθα γιόγκα στοχεύει και στον τονισμό του σώματος καθώς επίσης και στην απελευθέρωση του πνεύματος από στοιχεία που το αποσπούν».
Αυτό που διαχωρίζει τη γιόγκα από τα άλλα προγράμματα ασκήσεων είναι ότι δίνει την ίδια έμφαση , τόσο στην πνευματική όσο και στην σωματική ευεξία. Οι μελέτες δείχνουν ότι η άσκηση της γιόγκα μπορεί να ελαττώσει την αρτηριακή πίεση, να αυξήσει την ενέργεια , ακόμα και να ανακουφίσει την ήπια κατάθλιψη. Μερικοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι η γιόγκα μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του άσθματος και άλλων ασθενειών , αλλά είναι λίγες οι ελεγχόμενες δοκιμασίες οι οποίες έχουν εξετάσει την επίδραση της γιόγκα στην υγεία. Ωστόσο η γιόγκα μπορεί να αυξήσει τη δύναμη, την ισορροπία και την ελαστικότητα και πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι τους χαρίζει περισσότερη ενέργεια και τους κάνει να αισθάνονται περισσότερο ήρεμοι και συγκεντρωμένοι –περίπου με τον ίδιο τρόπο όπως το Τάι Τσι , ένα παρόμοιο κινεζικό σύστημα κινήσεων».
κ) Τα σημεία προσφοράς της γιόγκα μπορούν να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες στα σωματικά, ψυχολογικά, νοητικά και πνευματικά.
Τα οφέλη σε σωματικό επίπεδο είναι :
Α. α) ενίσχυση και ισχυροποίηση των συστημάτων του οργανισμού (μυϊκό, νευρικό, ανοσοποιητικό, ενδοκρινικό, κλπ
Α. β) αναζωογόνηση και ενίσχυση της ζωτικότητας ή της Δύναμης της Ζωής του ανθρώπου
Α. γ) αποτοξίνωση των συστημάτων του οργανισμού
Α. δ) εξισορρόπηση των συστημάτων του οργανισμού
Τα οφέλη σε ψυχολογικό επίπεδο είναι :
Β. α) Σταδιακός έλεγχος των κακών έξεων, εθισμών και εξαρτήσεων του ανθρώπου
Β. β) Αποβολή των αρνητικών υποβολών, εντυπώσεων, που έχουν διοχετευθεί από τη μικρή ηλικία του ανθρώπου
Β. γ) Τρόπος αποφόρτισης του στρες του ανθρώπου
Β. δ) Αποτοξίνωση και άντληση των απωθημένων του ανθρώπου που έχουν διοχετευθεί στο ασυνείδητο από την μικρή του ηλικία
Τα οφέλη σε νοητικό επίπεδο είναι :
Γ. α) Σταδιακή εκλέπτυνση και ανάπτυξη του ανθρωπίνου νου μέσα από συνεχή εξάσκηση
Γ. β) Σταδιακή ανάπτυξη της αντίληψης, επαφής και κοινωνίας νου και σώματος, όσο αφορά τις λειτουργίες και τον έλεγχο αυτών
Γ. δ) Αποτοξίνωση από νοητικές τοξίνες και οτιδήποτε εμποδίζει την ανάπτυξη και τη λειτουργία του νου του ανθρώπου
Γ. ε) Ανάπτυξη της σχέσης νου και νόησης μέσα από συνεχή άσκηση και επαφή με το εσώτερο «είναι» του ανθρώπου , το ψυχοπνευματικό
Τα οφέλη σε πνευματικό επίπεδο είναι :
Δ. α) Σταδιακή συνειδητοποίηση του εσωεαυτού ή του πνευματικού τρίμματος που ονομάζεται ψυχοπνεύμα
Δ. β) Συνειδητή ανάπτυξη και αντίληψη της πνευματικότητας του ανθρώπου, ως απόρροια της πνευματικής επαφής με τον εσώτερο εαυτό-είναι του ανθρώπου
Δ. γ) Σύνδεση με το εσώτερο «είναι», διαβλέποντας ο άνθρωπος όχι μόνο την υλική ή τρισδιάστατη πραγματικότητα, που συλλαμβάνουν οι πέντε αισθήσεις αλλά και τη βαθύτερη υπόσταση του σύμπαντος και ίσως άλλων συμπάντων –διάστάσεων-ουρανών
Δ. δ) Απολύτρωση από καρμικά δεσμά ως τελικός στόχος και πραγμάτωση της ψυχοπνευματικής εξέλιξης της ανθρωποψυχής στους κόσμους της μορφής
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συνοψίζοντας την ανάπτυξη για το ζήτημα της γιόγκα καταλήγουμε ότι η γιόγκα είναι ένα σύστημα τεχνικών με στόχο να αρχίσει να αντιλαμβάνεται σταδιακά ο ανθρώπινος νους το ασυνειδητοποίητο κομμάτι του εαυτού του. Έτσι ο άνθρωπος κάνει σημαντικά βήματα στην πνευματική του εξέλιξη. Στόχος είναι η πραγμάτωση- απελευθέρωση ή επίτευξη της καϊβαλάϊα.
Τα συστήματα της γιόγκα που επιτυγχάνουν σταδιακά τη σύνδεση με το ασυνείδητο κομμάτι του εαυτού μας είναι η Κρίγια, Κάρμα, Ράτζα, Γκνάνι, Σαμπτ, Μπάκτι, και Μάντραμ και που το καθένα διαθέτει την δική του μεθοδολογία για να πετύχει το σκοπό του.
Η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση των συστημάτων της γιόγκα βρίσκεται σε υψηλά εξελιγμένους προκατακλυσμιαίους πολιτισμούς που ανέπτυξαν τα γιογκικά συστήματα. Μετά τη σύγκρουση Δραβίδων με τους Αντλάντιους δημιουργήθηκε μια νέα γεωλογία. Ένα τμήμα του διασωθέντος πληθυσμού των Δραβίδων που ζούσε στο σημερινό ελληνικό χώρο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή μετανάστευσε στη περιοχή της σημερινής Ινδίας μεταλαμπαδεύοντας και τον πνευματικό τους πολιτισμό μεταξύ των οποίων και τα συστήματα της γιόγκα. Η γιόγκα έχει ενταχθεί στο τέταρτό ινδικό φιλοσοφικό σύστημα και σε συνδυασμό με τη Σάμκια, το τρίτο μας δίνουν το τρίτο ινδικό φιλοσοφικό ζευγάρι με στόχο την καϊβαλάϊα -απολύτρωση.
Η γιόγκα πιστεύει ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνον φυσική ύλη αλλά ότι διαθέτει μια διαστρωμάτωση επτά υπάρξεων –υποστάσεων δια των οποίων κοινωνεί με παράλληλα σύμπαντα ή διαστάσεις. Η συνεχής άσκηση στα βασικά συστήματα της γιόγκα καθιστά ικανή τη συνειδητή λειτουργία του νου να αντιληφθεί τα βαθύτερα επίπεδα της ύπαρξής του και όταν φτάσει η μεγάλη ώρα η ανθρωποψυχή να χαρεί την απολύτρωσή της ή την καϊβαλάια που αναφέρουν οι «γκουρού».
Η γιόγκα εντάσσεται σε έναν από τους κλάδους του εσωτερισμού και της μεταφυσικής. Μαζί με τους αδελφούς κλάδους δημιουργεί το παζλ της Εσωτερικής Αλήθειας ή της Πηγής των Πραγμάτων. Μεταδόθηκε στη δύση και παρουσιάζεται ως ένα σύστημα γυμναστικής που προσφέρει σωματική και ψυχική ευεξία. Όμως η βαθύτερη πλευρά της γιόγκα δεν είναι η θεραπευτική ή η ψυχαγωγική μόνο πλευρά, αλλά κυρίως η μυητική που αφορά την επικοινωνία μας με το βαθύτερο κομμάτι του εαυτού μας .
Σήμερα αναγνωρίζονται οι ωφέλειες της γιόγκα από έρευνες διαφόρων επιστημόνων και έχει αναγνωριστεί επίσημα από πολλά κράτη τόσο της ανατολής όσο και της δύσης. Τέλος οι ωφέλειες της γιόγκα μπορούν να χωριστούν στα σωματικά-οργανικά, ψυχολογικά , νοητικά και πνευματικά οφέλη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ε. Λάζος (1973) (εισαγ.- επιλογή –μετφρ Γ. Ζωγραφάκης) Βέδες, Αθήνα , Εκδόσεις Δωδώνη
2. Ε. Λαζος (1978) (μετφ Γ. Τζαμαλούκας –επιμλ Ευθ. Παπασπύρου) Ουπανισάντ του Γιόγκα, Αθήνα, Εκδόσεις Δωδώνη
3. Α. Α. Μπεϊλη (1950) Το Φως της Ψυχής – Η επιστήμη και το αποτέλεσμά του - Παράφρασις των αφορισμών της γιόγκα του Παταντζαλι (2η εκδο.1950) , Αθήνα, Lucis Press Limited, Λονδίνο, Γενεύη, Ν. Υόρκη, Κέϊπταουν , Μόναχον
4. R. Rolland (1978) (μετφ Κ. Στεφανίδη) Ραμακρίσνα Ο Ημίθεος – Βιβεκανάντα Ο Σοφός , Αθήνα, Εκδόσεις Δίβρης
5. Σ. Βιβεκανάντα (1991) (μετφ Γ. Μανέττα) Ράτζα Γιόγκα – Η Γιόγκα της Συγκέντρωσης και της Αυτοκυριαρχίας, Μαζί με τα γιόγκα –σούτρας του Πατάντζαλι , Αθήνα, Eκδ. Κοδινάρη
6. Σ. Βιβεκανάντα (1998) (μετφ Γ. Μανέττας- Φ. Βώκος) Γκνιάνα Γιόγκα – η Γιόγκα της φιλοσοφικής αναζήτησης , 2η έκδο., Αθήνα , Εκδόσεις Κοδινάρη
7. Σ. Βιβεκανάντα (1993) (μετφ Γ. Μαννέτα) Κάρμα Γιόγκα – Η Γιόγκα της Ανιδιοτελούς Δράσης , Αθήνα, Εκδόσεις Κονιδάρη
8. Σ. Βιβεκανάντα(1993) (μετφ Γ. Μανέττα) Μπχακτι Γιόγκα – Η Γιόγκα της αγάπης και της Αφοσίωσης στο Θεό- Μαζί με τα Μπχακτι –σούτρας του Ναράντα , Αθήνα, Εκδόσεις Κοδινάρη
9. Π. Γιογκανάντα(μετφ Ι. δ. Βορρές) Η Αυτοβιογραφία Ενός Γιόγκι, 3η έκδ. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας Ι. Δ. Κολλαρου & Σιας Α.Ε
10. Ν.Α.Μαργιωρή(1988) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Κρίγια Γιόγκα - Πρακτική Μέθοδο της Σωματοψυχικής Θεραπευτικής –50 Σωματικές θεραπείες, 20 Ψυχικές θεραπείες , Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή ,
11. Ν.Α. Μαργιωρή (1983) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Ράτζα Γιόγκα –Ανύψωση του Νου από τη Συνείδηση ως την Υπερσυνείδηση , Αθήνα, Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
14. Ν.Α.Μαργιωρή (1989) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Κάρμα – Ο Νόμος Της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης, Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
15. Ν.Α.Μαργιωρή (1980) Τι είναι ο Εσωτερισμός , Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
16. Ν.Α.Μαργιωρής (1993α ) Μεταθανάτια Ζωή , Αθήνα , (1η εκδ. 1982), Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
17. Ν.Α.Μαργιωρής (1990) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Μετενσάρκωση- Επιβίωση και Αναγέννηση των Πνευματοψυχών, Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
16. Ν. Α. Μαργιωρής (1985) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Δίττομη Μεταφυσική Εγκυκλοπαίδεια ,1ος τομ. Αθήνα Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α. Μαργιωρή
17. Ν.Α.Μαργιωρή (1997) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Το Μυστικό της Χάθα Γιόγκα, Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
18. Ν.Α.Μαργιωρή (1993β) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Τα Ελευσίνια Μυστήρια , Αθήνα, Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
19. Ν.Α.Μαργιωρή (1996) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Δραβίδες Οι Πρόγονοι των Ελλήνων , Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
20. Η.Λ. Κατσιάμπα (1995) Από το Στόμα του Δασκάλου Στο Αυτί του Μαθητή –Με εμπεριστατωμένο γλωσσάριο Σανσκριτικής για τους σπουδαστές της γιόγκα , Τρίκαλα, Εκδόσεις Ομακοείο Τρικάλων
21.Ν.Α.Μαργιωρή (1985α) Δίτομη Μεταφυσική Εγκυκλοπαίδεια –Αποκρυφισμός και Μυστικισμός –Παρουσιάζονται, Περιγράφονται και Αναλύονται από όλες τις πλευρές τους, 1ο τομ., Αθήνα , Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
22. L. Lidell , Narayani & G. Rabinovitch (μετφ Ν. Παπάζογλου & άλλοι) (1987) Το Βιβλίο της Γιόγκα – Ολοκληρωμένη πρακτική μέθοδος – The Sivananta Yoga Center , Αθήνα, Δίδυμοι
23. S. Sarasvati (1986) (μετφ Ε. Ταμβάκη–επιμ. Σ.Λ.Σταυρόπουλος, Γιόγκα Για ζωτική Ομορφιά, Αθήνα, Εκδόσεις Δίδυμοι
24. Ε. Γουντ (1977) (Α. Τσακαλη) Γιόγκα Εισαγωγή –Ανάλυση στην επιστήμη της γιόγκα, Αθήνα, Πύρινος Κόσμος,
25. Χ. Γιοχάρι (2002) (μετφ Ε. Μαντζώρου) Εργαλεία για το Τάντρα, Κέδρος , Αθήνα
26. Χ. Γιοχάρι(2002) (Α. Λυμπερόπουλος ) Τσάκρα –Τα Ενεργειακά Κέντρα Μεταμόρφωσης , Αθήνα, Κέδρος
27. Μ.Νατζέμυ (1981) Γιόγκα για Υγεία και Ηρεμία-Ένας οδηγός Αρμονικής Διαβίωσης) , 6η έκδ. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη
28. Ρ. Νατζέμυ (1992) (μετφ Μ. Καραμάνη) Η Τέχνη του Διαλογισμού, Εκδόσεις Αρμονική Ζωή , Αθήνα
29. V. S. Alder(1986) (μετφ Ε. Ταμβάκη- επιμ. Μ.Σ. Στυροπούλου) Το Άνοιγμα του Τρίτου Ματιού , Αθήνα, Εκδόσεις Δίδυμοι
30. Α. Crowley(1992) (μετφ Α. Κοντός) Βιβλίο Τέσσερα , Αθήνα, Εκδόσεις Ιάμβλιχος
31. M. Semenoff(μετφ Β. Κατσάνη) Η Ζωή και η σκέψη του Βούδα , Αθήνα, Εκδόσεις Άπειρον
32. Δ. Βελισσαρόπουλος (1981) Ιστορία της Κινεζικής Φιλοσοφίας –Από τον 2ο αιώνα π.Χ ως το 1911 ,2ος τομ. Γιάννινα , Δωδώνη
33. Δ. Βελισσαρόπουλος (1992) Ιστορία της Ινδικής Φιλοσοφίας- από την βεδική ως την σύγχρονη εποχή , 4η έκδ. Γιάννινα , Δωδώνη
34. Μ. Baigent , R. Leigh (2002) Ο Ναός και η Στοά – Μια ιστορική προσέγγιση στις ρίζες του Τεκτονισμού ,Αθήνα , Γκοβόστης
35. Κ. Μάκιντος (1999)(μετφ. Δ. Πολυχρόνης) Οι Ροδόσταυροι Ιστορία- Παραδόσεις-Τυπικά- Ενός Εσωτερικού Τάγματος , Αθήνα, Πύρινος Κόσμος
36. J. Lacarriere (1975) (μετφ. Μ. Κουτουζής), Οι Γνωστικοί Αθήνα, Εκδόσεις Ι. Χατζηνικολή
[1] Δ. Βελισσαρόπουλος Ιστορία της Κινεζικής Φιλοσοφίας , 2ος τομ. Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1981 - . Βελισσαρόπουλος Ιστορία της Ινδικής Φιλοσοφίας –Από τη Βεδική ως τη Σύγχρονη Εποχή, 4η έκδοση, Εκδόσεις Δωδώνη ,Αθήνα 1992
Εισαγωγή
Η εργασία μας στο ζήτημα της γιόγκα θα δείξει βασικές πτυχές του χαρακτήρα της γιόγκα που αντιμετωπίζεται ως ένα ψυχαγωγικό σύστημα γυμναστικής χαρίζοντας σωματική και ψυχική ευεξία. Η πραγματική όμως εικόνα είναι διαφορετική και όχι ακριβώς όπως παρουσιάζεται. Για την κατανόηση του θέματος θα χωρίσουμε την ανάπτυξη στα εξής σημεία α) τι είναι η Γιόγκα β) ποια είναι τα συστήματα της γιόγκα γ) ποια η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση της γιόγκα και τι επέφερε η μετανάστευση του Δραβίδειου πολιτισμού στη σημερινή Ινδία και στην ευρύτερη περιοχή της ανατολής δ) η γιόγκα ως τέταρτο ινδικό φιλοσοφικό, η σάμκια ως τρίτο ινδικό φιλοσοφικό σύστημα και η σύνδεσή τους ε) η αντίληψη της γιόγκα για το βάθος της ύπαρξης του ανθρώπου στ) η ένταξη της γιόγκα ως ένας από τους κλάδους της μεταφυσικής και του εσωτερισμού η) η θέσή της και η μετάδοσή της στο σημερινό κόσμο θ) τα σημεία προσφοράς της γιόγκα .
α) Γιόγκα σημαίνει γάμος- ζεύξη- ένωση. Είναι ένα σύστημα τεχνικών με στόχο να συνδέσει τον «εξωτερικό» άνθρωπο με τον «εσωτερικό» ή αλλιώς να εκλεπτύνει την ανθρώπινη νοητική λειτουργία, ώστε να αντιληφθεί ο άνθρωπος το ασυνείδητοποίητο κομμάτι του εαυτού του, εκείνο που δεν μπορούν να πιάσουν οι πέντε αισθήσεις και που οι αρχαίοι μύστες ονόμασαν ψυχοπνεύμα. (Μαργιωρής 1983: 24-25 ; Λάζος 1978 : 13-14)
Στην πλατωνική φιλοσοφία η συνειδητοποίηση του πνευματικού εαυτού γίνεται με την ενεργοποίηση της νόησης, το διαμεσολαβητή μεταξύ νου και ψυχής. Όταν η νόηση ενεργοποιηθεί τότε ο άνθρωπος γίνεται κοινωνός των Αρχέτυπων ή των Μητρών -Ιδεών που αποτελούν τα αίτια ύπαρξης του κόσμού μας. Έτσι και η γιόγκα έρχεται να ενεργοποιήσει την νόηση και να κοινωνήσει ο ανθρώπινος νους με τα πραγματικά αίτια του κόσμού μας.
Η μεταφυσική ετυμολογία της λέξης γιόγκα σύμφωνα με την ερμηνεία του Ν.Α. Μαργιωρής στο βιβλίο του «Δραβίδες, Οι Πρόγονοι Των Ελλήνων» είναι ο χωρισμός της σε τρεις συλλαβές. Η συλλαβή ΓΙ σημαίνει ζωή. Η συλλαβή ΟΓ σημαίνει ότι η Ζωή αυτή υφίσταται και υπάρχει μέσα στο Θείο. Η συλλαβή ΚΑ σημαίνει ψυχή. Η λέξη γιόκα σημαίνει , ότι η ψυχή ζει τη ζωή της θέλοντας και μη μέσα στο Θείο Ον.(Μαργιωρής 1996 : 71)
Η γιόγκα στοχεύει στη συνειδητοποίηση του ανθρώπου του ψυχικού του “είναι”. Για να γίνει σύνδεση νου και ψυχής χρειάζεται να φτάσει ο άνθρωπος στα κατάλληλα επίπεδα αυτοκυριαρχίας. Η συνεχή εκπαίδευση και εξάσκηση του ανθρώπου στις γιογκικές τεχνικές οδηγεί σταδιακά σε ένα βαθμό αυτοκυριαρχίας. Έτσι επιτυγχάνονται προϋποθέσεις διατήρησης καλής υγείας ,σωματικής και ψυχικής ευεξίας αλλά και καταπολέμησης παθήσεων. Βαθύτερος στόχος όμως της γιόγκα είναι η απόλυτη αυτοκυριαρχία, που φέρνει τη σταδιακή αποδέσμευση και απολύτρωση του ανθρώπου από τα καρμικά δεσμά ή αλλιώς τον έλεγχο του εξωτερικού ή σωματικού εαυτού του ανθρώπου. (Μαργιωρής 1997 : 24-25)
β) Η Γιόγκα χωρίζεται σε πάμπολλα συστήματα εξυπηρετώντας το καθένα και τον ανάλογο σκοπό. Τα βασικά όμως συστήματα είναι η Κρίγια , Ράτζα, Κάρμα, Γκνάνι, Μάντραμ, Μπάκτι, Σαμπτ και Χάθα. (Μαργιωρής 1983: 37-57)
Η «κρίγια γιόγκα» αποτελεί ένα πανάρχαιο σύστημα, που χρησιμοποιούνταν από μυημένους στα Ιμαλάια. Αναβιώθηκε από τον κ. Ν. Α. Μαργιωρή ο οποίος το παρουσίασε στη Δύση και το δίδαξε στο Ομακοείο Αθηνών. Η διδαχή της κρίγια πραγματοποιείται από τότε τα Ομακοεία που λειτουργούν ανά περιοχή της Ελλάδας μεταξύ και των οποίων της Καρδίτσας που εκπροσωπεί το βήμα τούτο. Η κρίγια έρχεται να διδάξει στον άνθρωπο να εναρμονίζει το συνειδητό κομμάτι του εαυτού του με το υποσυνείδητο, μέσα από σωματικές ασκήσεις σε συνδυασμό με αναπνοές και νοητικές ασκήσεις. Σημαντικό σύγγραμμα για την κρίγια γιόγκα είναι του παραμχάνσα Γιογκανάντα το βιβλίο με τίτλο «Η Αυτοβιογραφία Ενός Γιόγκι» που τη μετάφραση έκανε ο Ι. Δ. Βορρές και εκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας».(Μαργιωρής 1988: 10-14, 30-35)
Η «ράτζα γιόγκα» σημαίνει βασιλική ένωση. Είναι ένα οχταβαθμικό σύστημα στο οποίο μαθαίνει σταδιακά ο άνθρωπος τεχνικές για να κυριαρχήσει σε όλα τα επίπεδα τον εαυτό του, πνευματικό, νοητικό, σωματικό, ψυχολογικό κτλ. Τα οχτώ αυτά σκαλοπάτια είναι η γιάμα, η νι γιάμα, η αζάνα, η πραναγιάμα, πρατιακάρα, συγκέντρωση, διαλογισμός και το σαμάντχι.(Μαργιωρής 1983: 33-36)
Η «κουνταλίνη» ή «τάντρα» γιόγκα είναι ο τρόπος να αφυπνίσουμε το εσώτερο πυρ, που εδρεύει στον κόκκυγα του ανθρώπου και ονομάζεται κουνταλίνη δηλαδή στο τέλος του αιθερικού σωλήνα, που ονομάζεται σουσούμνα. Εδώ εφαρμόζονται αναπνοές σε συνδυασμό με σωματικές ασκήσεις ώστε να υποβοηθήσουν τον στόχο. (Μαργιωρής 1983 : 100-115; 1997: 79-100)
Η «κάρμα» γιόγκα αφορά το συμπαντικό Νόμο της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης, που εφορεύει και λειτουργεί στο σύμπαν. Διδασκόμενος ο άνθρωπος τη λειτουργία του νόμου της ισορροπίας είναι σε θέση να κατανοήσει τη λειτουργία του σε συμπαντικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η γνώση του νόμου του κάρμα καθιστά γνώστη τον άνθρωπο για τα αποτελέσμάτα των ενεργειών του, όχι μόνο σε φυσικό αλλά κυρίως σε μεταφυσικό επίπεδο. (Βιβεκανάντα 1993: 11-2142-94 ; Μαργιωρής 1989 : 25-48, 293-342)
Η «γκνάνι» ή «τζνάνα» γιόγκα έρχεται να διδάξει τις βασικές έννοιες της μεταφυσικής και του εσωτερισμού, προερχόμενα από τα βιώματα των μυστών -γκουρού. Στόχος είναι να δείξει τι είναι πραγματικά καλό και τι όχι για τον άνθρωπο. Έτσι ο άνθρωπος αλλάζει σταδιακά το σκεπτικισμό του γιατί αλλάζει η εικόνα που είχε μέχρι πρότινος για την ανυπαρξία της μεταφυσικής υπόστασης των πραγμάτων. Αυτό γίνεται μέσα από ανάλυση των μυστικιστικών εμπειριών των μυστών, ώστε να καταλάβει ο ανθρώπινος νους πιο είναι το πραγματικό του συμφέρον. Εδώ η σύνδεση του ανθρώπου με το Θεό γίνεται μέσω της γνώσης.(Βιβεκανάντα 1998: 17-28,47-101)
Η «μάντραμ» γιόγκα είναι ένα σύστημα που δια ειδικών ψαλμών ρυθμοδονεί ο άνθρωπος τον νου του κατάλληλα ώστε να συνδεθεί με το πνευματικό στοιχείο μέσά του.(Μαργιωρής 1983 : 44-45)
Η «λάγια» ή «σαμπτ» γιόγκα αφορά την εστίαση του νου του ανθρώπου στον συμπαντικό ήχο για να συνδεθεί ο άνθρωπος με το σύμπαν.(Μαργιωρής 1983 : 50-51)
Η «χάθα» δεν ασχολείται με την σύνδεση του νου του ανθρώπου με το πνευματικό στοιχείο, αλλά σε αντίθεση με τα προηγούμενα συστήματα αγωνίζεται να εδραιώσει και να ενισχύσει το εξωτερικό-σωματικό «εγώ».Δεν συστήνεται από τους μύστες (Μαργιωρής 1983 : 43-44)
γ) Η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση της γιόγκα βρίσκεται σε υψηλά εξελιγμένους πολιτισμούς, που ολοκλήρωσαν τον ιστορικό τους βίο σε όλα τα επίπεδα, τεχνολογικό, πνευματικό, πολιτισμικό, βιολογικό κτλ και έφτασαν σε υψηλά επίπεδα εξέλιξης. Ο εσωτερισμός και η μεταφυσική διδάσκουν ότι υπήρξαν τέσσερις πολιτισμοί ή Ρίζες-Φυλές όπως τις ονομάζουμε στη μεταφυσική ορολογία. Οι πολιτισμοί αυτοί ήταν η Υπερβόρεια φυλή, Αδαμιαία, Λεμουρία, Αντλάντιακαι τέλος η πέμπτη, η Αρεία φυλή στην οποία ανήκουμε. Η έναρξη της 5ης ρίζας φυλής εντοπίζεται στο 8.000 π.Χ περίπου με τις μεταναστεύσεις του Δραβίδειου πολιτισμού. Στους προκατακλυσμιαίους πολιτισμούς άνθησαν οι κλάδοι –τομείς του εσωτερισμού μεταξύ των οποίων και τα συστήματα της γιόγκα που χρησιμοποιούνταν για να εξυπηρετήσουν ανάγκες εκείνης της εποχής. (Μαργιωρής 1996 : 65-91)
Η παρακμή όμως της τέταρτης Ρίζας -Φυλής προήλθε από τη μεγάλη σύγκρουση, που έγινε μεταξύ της «Αντλάντιας» φυλής με τη «Δραβίδεια» φέρνοντας γεωλογικές αλλαγές. Πλημμύρισε η ενδοχώρα της Μεσογείου που σήμερα ονομάζουμε Μεσόγειο θάλασσα, σχηματίστηκε η έρημος της Σαχάρα και καταποντίστηκε η ήπειρος της «Αντλαντίδας». Η τεχνολογία των υπερόπλων τους δημιούργησε την νέα αυτή γεωλογική κατάσταση. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες για τη δημιουργία της νέας γεωλογικής κατάστασης. Μια άλλη άποψη είναι ότι μεγάλοι σεισμοί δημιούργησαν τη νέα γεωλογική κατάσταση. Άλλη άποψη είναι ότι κάποια πιθανή μετατόπιση του άξονα της γης προκάλεσε όλα αυτά. Πιο πιθανή είναι η πρώτη άποψη που παρουσιάζεται από τους μύστες όπως τον Ησίοδο, Πλάτωνα, και Ν.Α.Μαργιωρή. Από τον πολιτισμό των «Δραβίδων» διασώθηκαν όσοι ζούσαν και όσοι κατέφυγαν στα οροπέδια της τότε χωράς τους, δηλαδή στο σημερινό χώρο της Ελλάδας, στα σημερινά νησιά, στα παράλια της Μ. Ασίας, της Ιταλίας και της λεκάνης των βαλκανικών χωρών.(Μαργιωρής 1996: 103-114, 127-137)
Μεγάλο τμήμα του διασωθέντος πληθυσμού των Δραβίδων μετανάστευσε, υπό τη μορφή τριών τμημάτων, στη σημερινή Ινδία και ειδικότερα από το δέκατο έκτο παράλληλο και κάτω. Η διάρκεια της μετανάστευσης αυτής κράτησε πολλά χρόνια και για τα τρία τμήματα. Υπήρξε όμως και τμήμα του πληθυσμού που παρέμεινε στον ελλαδικό χώρο. Ο Ηρόδοτος ονομάζει το τμήμα αυτό του πληθυσμού «Τερμίλες». Αλλιώς ονομάστηκαν «Πελασγοί».(Μαργιωρής 1996: 65)
Το τμήμα που μετανάστευσε στη περιοχή της σημερινής Ινδίας ,τον 16ο παράλληλο και κάτω, διατήρησε σημαντικό μέρος των παραδόσεων του και των προκατακλυσμιαίων γνώσεων, μεταξύ των οποίων και τη γνώση της γιόγκα. Η προκατακλυσμιαία ή η προαιώνια σοφία δινόταν ανοιχτά, όπως γινόταν στο Δραβίδειο πολιτισμό. Στους Δραβιδοπελασγούς η διασωθείσα γνώση εσωκλείστηκε στα λεγόμενα Αρχαία Μυστήρια(ελευσίνια, καβείρια, ηράκλεια κτλ) και δεν δινόταν ανοιχτά αλλά έπρεπε για πολλούς λόγους η γνώση να παρέχεται στους λίγους και εκλεκτούς. Έτσι σημαντικό μέρος της προκατακλυσμιαίας γνώσης κατέληξε να εκφυλιστεί, χάνοντας την πρωταρχική της αξία και σημασία. (Μαργιωρής 1993: 145-149)
Με το πέρας του χρόνου η γνώση της γιόγκα ενσωματώθηκε σε θρησκευτικά συστήματα της ανατολής, όπως στον Ινδουισμό, Βραχμανισμό, Βουδισμό, κτλ [1]Στη δύση η γιογκική γνώση μεταδίδεται μέσα από τα μεταφυσικά ρεύματα.
Η μετανάστευση των Δραβίδων έφερε αλλαγές σε πολλά επίπεδα του πολιτισμού των αρείων που υπήρχαν στην περιοχή της σημερινής Ινδίας. Πρώτο σημείο είναι ότι επηρέασε το θρησκευτικό σύστημα των Αρείων, που ονομάζονταν Νιγκάμα με την Αγκάμα. Η νιγκάμα (Nigama) αποτελούσε ένα φυσιολατρικό, τελετουργικό σύστημα δίχως ιδιαίτερη ψυχοπνευματική αξία. Η μετανάστευση έφερε το δεύτερο σύστημα, την Αγκάμα(Agama), που στηρίζεται σε ψυχοπνευματικά βιώματα και αποδίδει προκατακλυσμιαίες παραδόσεις. Η πνευματική παράδοση της αγκάμα με τη μορφή των Ουπανισάντ συμπλήρωσε τις τέσσερις βέδες.( Μαργιωρής 1996: 69-71)
Επίσης προ της έλευσης των Δραβίδων το έπος των αρείων ήταν η Μαχαμπαράτα, με πανθεϊστικά και φυσιολατρικά στοιχεία ,δίχως βαθιά μεταφυσική σημασία και αξία. Η έλευση των Δραβίδων έφερε το έπος της Ραμαγιάνα που μεταφέρει και ζητά το εσώτερο «είναι» του ανθρώπου και του κόσμου. (Μαργιωρής 1996: 68)
Η αναβίωση της γιογκικής γνώσης δεν προήλθε μόνο από τους διασωθέντες μυημένους στη μεταφυσική και εσωτερική γνώση αλλά και από τους φτασμένους στην ανθρώπινη εξέλιξη «μύστες» ή «γκουρού» ή «διδασκάλους της σοφίας». Ο όρος «μύστης» σημαίνει εκείνον, που έχει φτάσει στην απόλυτη κυριαρχία –αυτοπραγμάτωση ή απολύτρωση από τα καρμικά δεσμά ή από ό,τι τον εγκλωβίζει και τον αιχμαλωτίζει στην ύλη. Οι μύστες ή «γκουρού», όπως ονομάζονται στη γλώσσα της γιόγκα υπερβαίνουν τα υλικά σύμπαντα και τις διαστάσεις φτάνοντας και κοινωνώντας με τα άμορφα πεδία-διαστάσεις –κόσμους από όπου ξεκινά ο μυστικισμός. Σειρά μυστών ήλθαν και προσέθεσαν στα συστήματα της γιόγκα θεωρητικά και πρακτικά.( Μαργιωρής 1990: 139-179)
δ) Τα συστήματα της γιόγκα εντάσσονται σε ένα από τα έξι ορθόδοξα φιλοσοφικά συστήματα της Ινδίας που είναι η Νιάγια, Βαϊσεσίκα, Σάμκια, Γιόγκα, Κάρμα Μιμάμσα και η Βεδάντα. Κάθε σύστημα συνδέεται με κάποιο άλλο δημιουργώντας (3)τρία ζευγάρια. Η «Νιάγια» και η «Βαϊσεσίκα» αποτελούν το πρώτο ζευγάρι, η γιόγκα και η «Σαμκία» δίνουν το δεύτερο και η «Κάρμα Μιμάμσα» με τη «Βεδάντα» το τρίτο. (Βιβεκανάντα 1991: 244)
Η γιόγκα ως τέταρτο ινδικό σύστημα ιδρύθηκε από τον ινδό δάσκαλο Πατάντζαλι, που την περίοδο μεταξύ 3ου αιώνα π.Χ με το 2ο συγκέντρωσε όλα τα σκόρπια κείμενα, που αφορούσαν την «απολύτρωση» (Καϊβαλάϊα) του ανθρώπου και τα συνέρραψε δημιουργώντας τις λεγόμενες «γιόγκα σούτρας». Τα κείμενα αυτά διαιρούνται σε τέσσερα μέρη που καταγράφουν α) σκοπός και αποτέλεσμα του σαμάντι (εκστατική κατάσταση-έλλαμψη) β) μέσα και σύστημα για την πραγμάτωσή του σαμάντχι γ)τεχνική ανάλυση των μέσων που χρησιμοποιούνται και των δυνάμεων που αναπτύσσονται δ) τι είναι η λύτρωση(Kelvalya) και που σκοπεύει να οδηγήσει το άνθρωπο. (Μαργιωρής 1985 : 145)
Το σύστημα της σάμκια είναι το τρίτο σύστημα από τα έξι ορθόδοξα συστήματα της Ινδικής φιλοσοφίας που ξεκινά και εκδηλώνεται από τον 7ο αιώνα π.Χ αιώνα και μέχρι τον 5ο μ.Χ. Ιδρυτής της είναι ο Καπίλα (Kapila) που έγραψε τη «Σάμκια Πραβακάνα Σούτρα» (Samkya, PravakanaSutra) όπου αναλύονται 25 κοσμικές αρχές που δημιουργούν το σύμπαν, συνυπάρχουν και συνεργάζονται σε αυτό. Το έργό αυτό γράφτηκε προ του 5ου π.Χ αιώνα διότι επηρέασε τον Σιντάρτα Γκοττάμα ή αλλιώς τον Βούδα. Εδώ παρουσιάζεται ένας συγκεκαλυμμένος αθεϊσμός ή καλυμμένη αθεΐα. Υπάρχει ακόμη ένα έργο του Καπίλα, που ονομάζεται «Σάμκια Καρίκα» («SamkyaKarika»). Το έργο αυτό όμως γράφτηκε από το μαθητή του Καπίλα, τον Ισβάρα Κρίσνα (IsvaraKrishna)που αναλύει το έργο του δασκάλου του Καπίλα. Το έργο αυτό εμφανίζει με επίσημο πλέον τρόπο την απόλυτη αθεΐα. (Μαργιωρής 1985 : 141-155)
Το φιλοσοφικό σύστημα της σάμκια τοποθετεί το σύστημά της σε δύο αρχές την πουρούσα και την πρακρίτι, που μέσα από την συνεργασία τους μπαίνουν όλα σε κίνηση. Η δημιουργία και ύπαρξη του σύμπαντος κατά τη σάμκια οφείλεται στη διατάραξη των τριών ιδιοτήτων που ονομάζονται γκούνας (Gunas) δηλαδή των α) «sattvas»(σχέση ισορροπίας)β) «rajas» (δραστηριότητα) γ) «tamas» (αδράνεια) που εντοπίζονται στη Πρακρίτι, στο κόσμο της ύλης και διαφέρουν μεταξύ τους, ως προς τη δονητική τους κατάσταση.(Μαργιωρής 1985 : 146)
Η πρακρίτι είναι η ύλη ή η κοσμική ουσία. Πέρα της ύλης υπάρχει και η πνευματική όψη του κόσμου που αντανακλά την πουρούσα ή το κοσμικό πνεύμα. Στην πλατωνική θεώρηση θα λέγαμε ότι είναι η μορφοποίηση της ύλης που γίνεται με βάση την αντανάκλαση των αρχέτυπων-ιδεών της κοσμικής νόησης (μάχατ). Η απόσπαση του ανθρώπου από την «κοσμική ουσία» (πουρούσα) και την «κοσμική νόηση»(μάχατ) του κληροδοτούν παράλληλα κοσμική ουσία(πουρούσα) και «πνευματική νόηση»(μπούττχι). Η ενσάρκωση στην συνέχεια του ανθρώπου στον υλικό κόσμο ή τον κόσμο της πρακρίτι τον επενδύουν με νου (μανάς) ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των αισθήσεων και των εντυπώσεων που λαμβάνει. Έτσι ο άνθρωπος σχηματίζει και διακρίνεται για δέκα ικανότητες, εκείνες της αντίληψης και της δράσης. Οι «ικανότητες της αντίληψης» είναι οι ακοή, αφή, όραση, γεύση, όσφρηση(Jnanaindrigias). Οι «ικανότητες της δράσης» είναι οι έκφραση(σκέψη), τεκνοποίηση(απόλαυση), έκκριση(απόρριψη), πιάσιμο(διαπότιση), και κίνηση(Σκοπός). (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Ακόμη ο Ισβάρα διακρίνει για τον άνθρωπο πέντε στοιχεία με τα οποία αντιλαμβάνεται τα πέντε στοιχεία της φύσης- σύμπαντος. Τα στοιχεία του ανθρώπου είναι ο ήχος, η αφή, η μορφή, γεύση και η οσμή. Τα αντικείμενα ή αισθητά στοιχεία του σύμπαντος είναι ο αιθέρας (κενότητα), αέρας(κίνηση-πίεση), φωτιά (φωτεινότητα, διαστολή), νερό (ρευστότητα, συστολή), γη (στερεότητα, συνοχή). Το σύνολο όλων αυτών μας δίνει τις λεγόμενες 25 κοσμικές αρχές που συνδυάζονται και συνεργάζονται μεταξύ τους. (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Η σύνδεση της γιόγκα με το σύστημα της σάμκια μας δίνει το Τρίτο Ινδικό Φιλοσοφικό Ζευγάρι που ονομάζεται Καϊβαλάια (Kaivalya). Η γιόγκα ενώ προσθέτει την παρουσία του θεού η σάμκια με επιμέλεια δεν την εμφανίζει. Από την άλλη στις Ουπανισάντ η έννοια του Θεού εκλαμβάνεται ως μία από τις άπειρες ατομικές πνευματικές οντότητες των purushas. Ο ιδρυτής της γιόγκα Πατάντζαλι τοποθετεί το Θεό σε διαφορετικό επίπεδο από εκείνο του Kαπίλα, ιδρυτή της σάμκια. Η γιόγκα έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των Ουπανισάντ και της Σάμκια λέγοντας ότι η ύπαρξη του Θεού υπάρχει μέχρι εκεί που αρχίζει η ύλη –πρακρίτι. Ταυτόχρονα όμως η παρουσία του θεού αναχαιτίζεται και από τις πουρούσα, δηλαδή τις ψυχοπνευματικές υπάρξεις, διότι οι ίδιες διαθέτουν ελευθέριο βούλησης. Η γιόγκα δείχνει την ανάγκη ύπαρξης του θεού, και είναι η κοσμική πουρούσα μία πνευματική οντότητα που υπερέχει όλων των άλλων πουρούσα, διότι δεν είχε ποτέ επενδυθεί με την ύλη και τα καρμικά δεσμά, αφού ποτέ δεν πιάστηκε από αυτή.
Η γιόγκα στη σύνδεσή της με τη σάμκια διδάσκει την απολύτρωση του ανθρώπου (καϊβαλάια) διότι θεωρεί ότι η πρακρίτι-ύλη εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να φτάσει στην απολύτρωση αφού δεν έχει νόηση. Νόηση διαθέτουν οι Πουρούσα -ψυχοπνευματικές οντότητες. Η Πρακρίτι-ύλη δεν απελευθερώνεται διότι από μονή της δεν διαθέτει ούτε μπορεί να δημιουργήσει νόηση ή αυτοσυνειδησία.
ε) Η γιόγκα δεν βλέπει μόνο τον εξωτερικό κόσμο, όπως κάνει το σύστημα της «Σάμκια» αλλά δια των μυστών της ή αλλιώς των «γκουρού», δηλαδή αυτών που έχουν λυτρωθεί, διδάσκει ότι η πουρούσα –ψυχή έχει βαθύτερες υποστάσεις ή υπάρξεις στην υλική, ψυχική και πνευματική της υπόσταση. Η κατάταξη και κωδικοποίηση των υπάρξεων αυτών έχει γίνει από αρχαιότάτων χρόνων και είναι 1) φυσικοαιθερικό 2) θυμικό ή αστρικό 3) νοητικό(ανώτερο μανάς και κατώτερο μανάς) 4) βουδικό-ενορατικό (Buddhi) 5) νιρβανικό –ατμικό (Atma) 6) μοναδικό (Anupadaka) 7) εναδικό –θείο (Adi) συν άλλους έξι φορείς. Κάθε φορέας από αυτούς αναλογεί σε ένα σύμπαν- κόσμο -διάσταση, που διακρίνεται για την ιδιαίτερη παλμοδονητική του κατάσταση ,με τους δικούς της νόμους και τα δικά της όντα. Μια ανάλογη κατηγοριοποίηση έχει γίνει και από τον Πλάτωνα στο έργό του «Πολιτεία»(επιθυμητικό, Θυμοειδές, Λογικό). (Μαργιωρής 1997 : 83 ; 1993α : 73-83)
Ο σημερινός άνθρωπος αντιλαμβάνεται, ζει και κινείται στο «φυσικοαιθερικό κόσμο». Ο κόσμος αυτός διακρίνεται από επτά καταστάσεις ύλης. Τα 3/7 της φυσικοαιθερικής διάστασης είναι αντιληπτά από τα αισθητήρια όργανα του ανθρώπου και είναι η στερεά, υγρή, και αέρια φάση της ύλης. Τα υπόλοιπα 4/7 αποτελούν το άλλο κομμάτι της ύπαρξής μας τον αιθερικό κόσμο ή διάσταση (τέταρτη διάσταση), που είναι συνέχεια του φυσικού και που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τις πέντε αισθήσεις. Ακολουθεί ο αστρικός ή λεγόμενος θυμικοαστρικός κόσμος που αποτελεί την διπλανή μας διάσταση. Εκεί καταλήγουν όσοι αφήνουν το φυσικό πρώτα και έπειτα αιθερικό τους φορέα. Ο αστρικός κόσμος χωρίζεται σε επτά υποπεδία όπου καταλήγουν οι άσαρκοι ανάλογα με την εξέλιξή της ψυχής τους. Ο νοητικός κόσμος αποτελεί μια βαθύτερη κατάσταση του αστρικού κόσμου και υποδιαιρείται σε επτά επίσης υποπεδία. Στα τέσσερα κατώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου υπάρχει ακόμη ύλη. Στα τρία ανώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου η ύλη είναι ανύπαρκτη και όσοι εισέρχονται στο πεδίο του τότε δεν υπάγονται στον νόμο του κάρμα και δεν δεσμεύονται σε επανασάρκωση. (Μαργιωρής 1993: 62-63)
Ο βαθύτερος σκοπός της ψυχής είναι να επιστρέψει στην Πρωταρχική Πηγή- Εστία-Πατέρα από όπου όλα προήλθαν ή στο «αγαθό» του Έλληνα φιλοσόφου Σωκράτη. Το πρώτο βήμα είναι η απολύτρωση από την ύλη και επιτυγχάνεται στο 5ουποπεδίο του νοητικού κόσμου. Έπειτα η εξέλιξη συνεχίζεται στα επόμενα πεδία-κόσμους όπως βουδικό-ενορατικό, νιρβανικό –ατμικό, μοναδικό, εναδικό –θείο κόσμο και συνεχίζει στους επόμενους κόσμους. Το δύσκολο είναι η ψυχή να καταλάβει την ψευδαίσθηση της ύλης και το παιχνίδι που της γίνεται ώστε να ξεκινήσει η επιστροφή της στον Αιώνιο Πατέρα. Από τη στιγμή που θα το συνειδητοποιήσει τότε αρχίζει η διαδικασία του ανθρώπου για την ανεύρεση της ψυχής μέσά του. Όταν έλθει η ένωση εξωτερικού με τον εσωτερικό άνθρωπο τότε ακολουθεί και η διαδικασία της «απολύτρωσης» από την ύλη και τα καρμικά δεσμά. (Μαργιωρής 1993: 108-109 ; 1985α : 428-431)
Οι γκουρού που ονομάζονται και μύστες ,ως φτασμένοι στους κόσμους της ύλης αναβίωσαν και δίδαξαν το σύστημα της γιόγκα, ώστε να τονίσουν την δεινότητα της θέσής του ανθρώπου και να του υποδείξουν τρόπους ώστε να εξελιχθεί πνευματικά πέραν της υλικής του εξέλιξης. Τα συστήματα της γιόγκα δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο πέραν της καθημερινής του ζωής(εργασία, οικογένεια, παιδιά, κλπ) να ασχολείται παράλληλα και με την πνευματική του εξέλιξη. Έτσι ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τη σημασία της πνευματικής εξέλιξης, ώστε να την ομαλοποιεί και να την επιταχύνει. Έτσι αλλάζει σταδιακά η ζωή του ανθρώπου προς το καλύτερο αφού αλλάζει ο ίδιος μέσά του και οδηγείται προς την τελειοποίηση. (Μαργιωρής 1985α : 425-428)
Η τελειοποίηση του ανθρώπου δεν γίνεται με αυταρχισμούς, καταναγκασμούς, επιβολές, απομωνοτισμούς, αποκλεισμούς, εγκλωβισμούς, δογματισμούς κάθε είδους, ρητορείες και σοφιστείες για τα πνευματικά αλλά με υπομονή, αποφασιστική θέληση, συνειδητοποίηση των λαθών, αναμονή, σταδιακή ωρίμανση της σκέψης, συνεχή αναζήτηση, εκμάθηση, εκπαίδευση (επαφή με ένα μύστη-γκουρού ή ένα άνθρωπο με μεταφυσική παιδεία) του ανθρώπου. Έτσι καταφέρνει σταδιακά να αφομοιώνει ο άνθρωπος την εσωτερική γνώση και να συνειδητοποιεί το βαθύτερό του «είναι». Η πνευματική ανάπτυξη έρχεται, όπως ένα φρούτο που ωριμάζει , όπως ένα σκουλήκι που μετατρέπεται σε χρυσαλίδα αποβάλλοντας το κουκούλι , όπως ένας σπόρος που αναπτύσσεται γενόμενος τεράστιο δέντρο.
στ) Τα συστήματα της γιόγκα εντάσσονται στο πλαίσιο του εσωτερισμού και της μεταφυσικής και συνδέονται άρρηκτα με αδελφούς κλάδους όπως :
«εσωτερική φιλοσοφία», «εσωτερική μύηση», «επιστημονικός πνευματισμός» «αρχαία μυστήρια», «αστρολογία-αστροσοφία», «προκατακλυσμιαίοι πολιτισμοί» «υπνωτισμός –ορθοψυχισμός», «διαλογισμός», «αποσυμβολισμός», «εσωτερική θεραπευτική», «πυθαγόρεια αριθμοσοφία», «εσωτερική θεολογία», «αλχημεία» κλπ Κάθε τομέας- επιστήμη της μεταφυσικής αποτελεί αυτόνομο τομέα αλλά παράλληλα συνδέεται και συνεργάζεται με τους αδελφούς κλάδους. Κάθε επιστήμη του εσωτερισμού αποτελεί ένα κομμάτι του παζλ της εσωτερικής Αλήθειας, δηλαδή συμβάλει να βλέπουμε τα πράγματα και από άλλες οπτικές –διαστάσεις. (Μαργιωρής 1980 : 23-27 ; 1992 : 280-281)
Η διδασκαλία του εσωτερισμού –μεταφυσικής αλλά και της γιόγκα διασώθηκε και μεταδόθηκε μέσα από τις εσωτερικές σχολές ή τα εσωτερικά /μεταφυσικά ρεύματα ανατολής και δύσης που διατήρησαν τις μεταφυσικές παρακαταθήκες και που η βαθύτερη καταγωγή της γνώσής τους είναι προκατακλυσμιαία. Φιλοσοφικά μυητικά μεταφυσικά ρεύματα όπως ο «Ερμητισμός», «Ορφισμός», «Πυθαγορισμός», «Πλατωνισμός», «Γνωστικισμός», «Νεοπυθαγορισμός», «Νεοπλατωνισμός», «Θεοσοφία», «Ναϊτες-Τεκτονισμός», «Ροδοσταυρισμός», «Ελευθεροτεκτονισμός», «Θεοσοφική Εταιρία», «σύγχρονα Ομακοεία» που λειτουργούν ανά περιοχή της Ελλάδας κτλ δίδαξαν εν συνόλω ή εν μέρει τη γιόγκα ανά εποχές στη Δύση. Στην Ανατολή η γιόγκα διδάχτηκε από τη «Βεδική Φιλοσοφία», τις «Ουπανισάντ», των «Νταρσάνας», την «περίοδο της Μπάκτι», το «Βουδισμό», κλπ καθώς και από τα ρεύματα της κινεζικής φιλοσοφίας δηλαδή, «Ταοϊσμού», «Κομφουκιανισμού», «Κινεζικού Βουδισμού» κτλ Τα κινήματα αυτά εδραιώθηκαν ή αναβιώθηκαν από μύστες, εσωτερικούς αποκρυφολόγους και εκπροσωπήθηκαν από αναμεταδότες της εσωτερικής διδασκαλίας.(Μαργιωρής 1987: 101-105 ,156-158, 159-160; Βελισσαρόπουλος 1992 :62-71 ; 1981:27-28, 34-35; Μάκιντος 1999: 33-276; Baigent,Leigh :72-131; Lacarriere 1975: 34-76 )
Στην ανατολή σημαντικοί εκπρόσωποι της γιογκικής φιλοσοφίας είναι οι Σιντάρτα Γκοττάμα, Σανκάρα, Βιάσα, Πατάνζαλι, Κομφούκιος, Λάο Τσε, Ράμα Κρίσνα, σουάμι Βιβεκανάντα, Παραμχανσα Γιογκανάντα και πάμπολλοι άλλοι που άφησαν γραπτές πνευματικές παρακαταθήκες-πηγές πέραν των προφορικών διδασκαλιών. (Βελισσαρόπουλος 1992 : 382-419 ; Rolland 1978 : 19-21, 39-54, 245-260)
Σήμερα η μετάδοση της γιογκικής γνώσης δεν παραμένει στα μεταφυσικά κινήματα αλλά έχει απορροφηθεί από πολλούς φορείς σε επίσημο και ανεπίσημο επίπεδο, δηλαδή ιδιωτικό. Σε επίσημο επίπεδο εφαρμόζεται σε νοσοκομεία, ιατρικές κρατικές ακαδημίες, επίσημους συλλόγους κλπ και γίνονται έρευνες πάνω στα αποτελέσματα της γιόγκα. Σε ανεπίσημο επίπεδο εφαρμόζεται και διδάσκεται στα κέντρα ελευθέρων σπουδών, γυμναστήρια, μεταφυσικές σχολές, και σε ένα βαθμό από τα εσωτερικά/ μεταφυσικά τάγματα. Τα συστήματα της γιόγκα είναι ένας από τους τομείς του εσωτερισμού που έχουν αναγνωριστεί επίσημα από αρκετά κράτη, όχι τόσο για τον πνευματικό- μυητικό χαρακτήρα, αλλά κυρίως για το θεραπευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα.
Η αναγνώριση της γιόγκα από τους επίσημους φορείς έχει γίνει σε όλο τον κόσμο και σας παρουσιάζουμε σε ποιες χώρες. Τις πληροφορίες έχουμε πάρει από το άρθρο του κ. Κατσιάμπα Λ. Ηλία με τίτλο «η επιστημονική μέθοδο της γιόγκα –οι εφαρμογές της στον σύγχρονο άνθρωπο» στο περιοδικό «Νέο Ομακοείο» που εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2001 από το Ομακοείο Τρικάλων.
Στην Αυστραλία η γιόγκα είναι ενσωματωμένη στο εκεί εθνικό σύστημα υγείας και οι εκεί γιατροί την προτείνουν, ανάλογα με την πάθηση, και συνιστούν την εξάσκηση στη γιόγκα. Ακόμη οι τεχνικές της γιόγκα διδάσκονται σε φυλακές, ψυχιατρικές κλινικές, νοσοκομεία, εργοστάσια , οίκους για καθυστερημένα παιδιά κλπ
Στη Δανία αναγνωρίζεται η γιόγκα ως μέρος του Εθνικού Εκπαιδευτικού προγράμματος.
Στη Γαλλία η γιόγκα διδάσκεται ως μάθημα επιλογής στα Πανεπιστήμια ,ενώ πρόσφατα η κυβέρνηση έδωσε επιχορήγηση εκατομμυρίων φράγκων για να ιδρυθεί Πανεπιστήμιο της γιόγκα, έξω από το Παρίσι.
Στην Τσεχοσλοβακία το υπουργείο Αθλητισμού και Υγείας τονίζει τη σημασία της γιόγκα σε όλη την χώρα.
Στην πρώην Σοβιετική Ένωση συνεργάζονται γιόγκι με επιστήμονες σε διαστημικά εκπαιδευτικά προγράμματα, για να διαπιστώσουν πως ένα εκπαιδευμένο στη γιόγκα σώμα μπορεί να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες του διαστημικού περιβάλλοντος.
Σε όλη την ήπειρο της Λατινικής Αμερικής η γιόγκα ανθεί.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η γιόγκα διδάσκεται σε πανεπιστημιακό επίπεδο και αποτελεί μια ακαδημαϊκή γνώση εξυζητημένη.
Στην Ινδία η γιόγκα έχει γίνει υποχρεωτικό μάθημα σε πολλά από τα κυβερνητικά σχολεία και χιλιάδες δάσκαλοι εκπαιδεύονται σε αυτή.
Στην Αγγλία η γιόγκα διδάσκεται από την BWY(BritishWheelofYoga= Βρετανική Ένωση Γιόγκα ) , καθώς και την ΙΥΤΑ(InternationalFederationofYoga= Διεθνής Ένωση Γιόγκα με έδρα την Αυστραλία)
Στον 8ο τόμο της Ιταλικής Εγκυκλοπαίδειας Υγεία που είναι μεταφρασμένη στα Ελληνικά και που είναι εγκεκριμένη από το Υπουργείο Παιδείας της Ιταλίας, υπάρχει αφιέρωμα 11 σελίδων για το ζήτημα της γιόγκα και περιγράφονται τα οφέλη που μπορεί να έχει κάποιος που ασκείται την γιόγκα στη σωματική και νοητική του υγεία.
Στην Αμερική το Υπουργείο Υγείας της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών έχει βγάλει ένα ογκωδέστατο βιβλίο μέσα στο οποίο πληροφορεί το αμερικάνικο κοινό σχετικά με εναλλακτικούς τρόπους αυτοθεραπείας. Σε αυτό το βιβλίο περιγράφεται το τι μπορεί να προσφέρει η γιόγκα στην προληπτική υγεία των πολιτών. Αντιγράφουμε ορισμένα αποσπάσματα του κειμένου που αναφέρεται στη γιόγκα και που περιλαμβάνεται στο συγκεκριμένο βιβλίο.
«Εδώ στην Αμερική η γιόγκα αξιοποιείται πιο συχνά σαν μέρος ενός ολιστικού προγράμματος βελτίωσης της υγείας καθώς επίσης σαν μια φυσική θεραπεία για αρρώστιες. Ένα παράδειγμα είναι η εφαρμογή της γιόγκα από τον DrDeanOmish(καρδιολόγο) ,μαζί με αλλαγές διατροφής , ελεύθερη αεροβική άσκηση, διαλογισμό, και ομάδες συναισθηματικής υποστήριξης , για να αντιστρέψει αρρώστιες της καρδίας» (Οmish 1990)
«Τα σωματικά και ψυχολογικά οφέλη της γιόγκα περιλαμβάνουν μασάζ των μυών και των εσωτερικών οργάνων , αυξημένη κυκλοφορία του αίματος, εξισορρόπηση του συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος , αύξηση των ενδορφινών στον εγκέφαλο(εγκεφαλίνες, σερατονίνη) , η αντιστροφή των αρνητικών αποτελεσμάτων της βαρύτητας πάνω στα όργανα , η αύξησητων θρεπτικών ουσιών στους ιστούς και η αυξημένη παρουσία των κυμάτων άλφα και θήτα στον εγκέφαλο, που δίνουν μεγαλύτερη ηρεμία στον νου»
«Από το 1920 που πρωτοξεκίνησαν αυτές οι επιστημονικές έρευνες ως το 1989 που διαμορφώθηκε το παραπάνω έργο έγιναν περίπου 1600 μελέτες. Πολλές ακόμα έχουν γίνει από τότε και παρακάτω ακολουθούν μόνο μερικές από αυτές που αναφέρονται στην αναφορά του Υπουργείου Υγείας της Αμερικής , ως ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα»
1. Ποντίκια που τοποθετήθηκαν κατακόρυφα , με το κεφάλι κάτω ,μία ώρα την ημέρα προσαρμόστηκαν σε τεχνητά σοκ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά από τα άλλα ποντίκια(Udura 1978)
2. Άνθρωποι που κάνουν γιόγκα είναι πιο ανθεκτικοί στο στρες (Gaertner 1965)
3. Η καρδιά λειτουργεί πιο αποτελεσματικά σε αυτούς που κάνουν γιόγκα(Omish 1983), (Bakker 1976)
4. Μειώνεται η πίεση του αίματος και τα κύματα του εγκεφάλου δείχνουν μια πιο ήρεμη εσωτερική κατάσταση (Anand & Chhina 1961), (Blacknell 1975), (Fenwick 1977)
5. Σε συνδυασμό με αλλαγές στην διατροφή, γίνεται η μείωση της χοληστερίνης (Omish1983)
6. Η βελτίωση του επιπέδου ζάχαρης στο αίμα (Monroe & Fitzgerald1986)
7. Λόγω των ψυχολογικών ωφελειών έχει χρησιμοποιηθεί να βοηθήσει στην απεξάρτηση από τα ναρκωτικά και το κάπνισμα (Benson 1969)
8. Έχει αξιοποιηθεί μαζί με άλλες κλασικές θεραπείες για να βοηθήσει στο άσθμα(Gore 1982), την υψηλή πίεση (Blacknell 1975), τον εθισμό στα ναρκωτικά (Benson 1969) στα προβλήματα καρδιάς(Omish 1983) στις ημικρανίες (Benson 1977) , στον καρκίνο(Frank 1975) και στην αρθρίτιδα (Goudron & Goudron 1987)
Στην ειδική έκδοση για την υγεία από την ιατρική σχολή του Χάρβαρντ(HarvardMedicalSchool) με τίτλο «Συμπληρωματικές και Εναλλακτικές θεραπείες»(επιμ. Β. Κωνσταντίνος –Δ. Φιλίππου ,μετφ Βουρβουλάκης Γ.) που εξέδωσε η εφημερίδα Έθνος το 2004 διαβάζουμε για το ζήτημα της γιόγκα:
Γιόγκα: Η άσκηση του σώματος και του πνεύματος
«Η γιόγκα ,μία σανσκριτική λέξη που σημαίνει ένωση , είναι ένα σχήμα ελέγχου της αναπνοής ,διαλογισμού , και ασκήσεων διάτασης και ενδυνάμωσης . Πιστεύεται ότι προάγει την ψυχική ,σωματική και πνευματική ευεξία. Αυτή η άσκηση , η οποία χρονολογείται από χιλιάδων ετών, έχει βρει μία θέση στην πλειοψηφία των δυτικών λεσχών και στα κέντρα σωματικής αποκατάστασης.
Υπάρχουν αρκετά είδη γιόγκα, όπως η μπάκτι , τζνάνα, κάρμα, λάγια, ράτζα και η χάθα γιόγκα. Για παράδειγμα η μπάκτι γιόγκα δίνει έμφαση στην πνευματικότητα, ενώ η χάθα γιόγκα στοχεύει και στον τονισμό του σώματος καθώς επίσης και στην απελευθέρωση του πνεύματος από στοιχεία που το αποσπούν».
Αυτό που διαχωρίζει τη γιόγκα από τα άλλα προγράμματα ασκήσεων είναι ότι δίνει την ίδια έμφαση , τόσο στην πνευματική όσο και στην σωματική ευεξία. Οι μελέτες δείχνουν ότι η άσκηση της γιόγκα μπορεί να ελαττώσει την αρτηριακή πίεση, να αυξήσει την ενέργεια , ακόμα και να ανακουφίσει την ήπια κατάθλιψη. Μερικοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι η γιόγκα μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του άσθματος και άλλων ασθενειών , αλλά είναι λίγες οι ελεγχόμενες δοκιμασίες οι οποίες έχουν εξετάσει την επίδραση της γιόγκα στην υγεία. Ωστόσο η γιόγκα μπορεί να αυξήσει τη δύναμη, την ισορροπία και την ελαστικότητα και πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι τους χαρίζει περισσότερη ενέργεια και τους κάνει να αισθάνονται περισσότερο ήρεμοι και συγκεντρωμένοι –περίπου με τον ίδιο τρόπο όπως το Τάι Τσι , ένα παρόμοιο κινεζικό σύστημα κινήσεων».
κ) Τα σημεία προσφοράς της γιόγκα μπορούν να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες στα σωματικά, ψυχολογικά, νοητικά και πνευματικά.
Τα οφέλη σε σωματικό επίπεδο είναι :
Α. α) ενίσχυση και ισχυροποίηση των συστημάτων του οργανισμού (μυϊκό, νευρικό, ανοσοποιητικό, ενδοκρινικό, κλπ
Α. β) αναζωογόνηση και ενίσχυση της ζωτικότητας ή της Δύναμης της Ζωής του ανθρώπου
Α. γ) αποτοξίνωση των συστημάτων του οργανισμού
Α. δ) εξισορρόπηση των συστημάτων του οργανισμού
Τα οφέλη σε ψυχολογικό επίπεδο είναι :
Β. α) Σταδιακός έλεγχος των κακών έξεων, εθισμών και εξαρτήσεων του ανθρώπου
Β. β) Αποβολή των αρνητικών υποβολών, εντυπώσεων, που έχουν διοχετευθεί από τη μικρή ηλικία του ανθρώπου
Β. γ) Τρόπος αποφόρτισης του στρες του ανθρώπου
Β. δ) Αποτοξίνωση και άντληση των απωθημένων του ανθρώπου που έχουν διοχετευθεί στο ασυνείδητο από την μικρή του ηλικία
Τα οφέλη σε νοητικό επίπεδο είναι :
Γ. α) Σταδιακή εκλέπτυνση και ανάπτυξη του ανθρωπίνου νου μέσα από συνεχή εξάσκηση
Γ. β) Σταδιακή ανάπτυξη της αντίληψης, επαφής και κοινωνίας νου και σώματος, όσο αφορά τις λειτουργίες και τον έλεγχο αυτών
Γ. δ) Αποτοξίνωση από νοητικές τοξίνες και οτιδήποτε εμποδίζει την ανάπτυξη και τη λειτουργία του νου του ανθρώπου
Γ. ε) Ανάπτυξη της σχέσης νου και νόησης μέσα από συνεχή άσκηση και επαφή με το εσώτερο «είναι» του ανθρώπου , το ψυχοπνευματικό
Τα οφέλη σε πνευματικό επίπεδο είναι :
Δ. α) Σταδιακή συνειδητοποίηση του εσωεαυτού ή του πνευματικού τρίμματος που ονομάζεται ψυχοπνεύμα
Δ. β) Συνειδητή ανάπτυξη και αντίληψη της πνευματικότητας του ανθρώπου, ως απόρροια της πνευματικής επαφής με τον εσώτερο εαυτό-είναι του ανθρώπου
Δ. γ) Σύνδεση με το εσώτερο «είναι», διαβλέποντας ο άνθρωπος όχι μόνο την υλική ή τρισδιάστατη πραγματικότητα, που συλλαμβάνουν οι πέντε αισθήσεις αλλά και τη βαθύτερη υπόσταση του σύμπαντος και ίσως άλλων συμπάντων –διάστάσεων-ουρανών
Δ. δ) Απολύτρωση από καρμικά δεσμά ως τελικός στόχος και πραγμάτωση της ψυχοπνευματικής εξέλιξης της ανθρωποψυχής στους κόσμους της μορφής
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συνοψίζοντας την ανάπτυξη για το ζήτημα της γιόγκα καταλήγουμε ότι η γιόγκα είναι ένα σύστημα τεχνικών με στόχο να αρχίσει να αντιλαμβάνεται σταδιακά ο ανθρώπινος νους το ασυνειδητοποίητο κομμάτι του εαυτού του. Έτσι ο άνθρωπος κάνει σημαντικά βήματα στην πνευματική του εξέλιξη. Στόχος είναι η πραγμάτωση- απελευθέρωση ή επίτευξη της καϊβαλάϊα.
Τα συστήματα της γιόγκα που επιτυγχάνουν σταδιακά τη σύνδεση με το ασυνείδητο κομμάτι του εαυτού μας είναι η Κρίγια, Κάρμα, Ράτζα, Γκνάνι, Σαμπτ, Μπάκτι, και Μάντραμ και που το καθένα διαθέτει την δική του μεθοδολογία για να πετύχει το σκοπό του.
Η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση των συστημάτων της γιόγκα βρίσκεται σε υψηλά εξελιγμένους προκατακλυσμιαίους πολιτισμούς που ανέπτυξαν τα γιογκικά συστήματα. Μετά τη σύγκρουση Δραβίδων με τους Αντλάντιους δημιουργήθηκε μια νέα γεωλογία. Ένα τμήμα του διασωθέντος πληθυσμού των Δραβίδων που ζούσε στο σημερινό ελληνικό χώρο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή μετανάστευσε στη περιοχή της σημερινής Ινδίας μεταλαμπαδεύοντας και τον πνευματικό τους πολιτισμό μεταξύ των οποίων και τα συστήματα της γιόγκα. Η γιόγκα έχει ενταχθεί στο τέταρτό ινδικό φιλοσοφικό σύστημα και σε συνδυασμό με τη Σάμκια, το τρίτο μας δίνουν το τρίτο ινδικό φιλοσοφικό ζευγάρι με στόχο την καϊβαλάϊα -απολύτρωση.
Η γιόγκα πιστεύει ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνον φυσική ύλη αλλά ότι διαθέτει μια διαστρωμάτωση επτά υπάρξεων –υποστάσεων δια των οποίων κοινωνεί με παράλληλα σύμπαντα ή διαστάσεις. Η συνεχής άσκηση στα βασικά συστήματα της γιόγκα καθιστά ικανή τη συνειδητή λειτουργία του νου να αντιληφθεί τα βαθύτερα επίπεδα της ύπαρξής του και όταν φτάσει η μεγάλη ώρα η ανθρωποψυχή να χαρεί την απολύτρωσή της ή την καϊβαλάια που αναφέρουν οι «γκουρού».
Η γιόγκα εντάσσεται σε έναν από τους κλάδους του εσωτερισμού και της μεταφυσικής. Μαζί με τους αδελφούς κλάδους δημιουργεί το παζλ της Εσωτερικής Αλήθειας ή της Πηγής των Πραγμάτων. Μεταδόθηκε στη δύση και παρουσιάζεται ως ένα σύστημα γυμναστικής που προσφέρει σωματική και ψυχική ευεξία. Όμως η βαθύτερη πλευρά της γιόγκα δεν είναι η θεραπευτική ή η ψυχαγωγική μόνο πλευρά, αλλά κυρίως η μυητική που αφορά την επικοινωνία μας με το βαθύτερο κομμάτι του εαυτού μας .
Σήμερα αναγνωρίζονται οι ωφέλειες της γιόγκα από έρευνες διαφόρων επιστημόνων και έχει αναγνωριστεί επίσημα από πολλά κράτη τόσο της ανατολής όσο και της δύσης. Τέλος οι ωφέλειες της γιόγκα μπορούν να χωριστούν στα σωματικά-οργανικά, ψυχολογικά , νοητικά και πνευματικά οφέλη.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ε. Λάζος (1973) (εισαγ.- επιλογή –μετφρ Γ. Ζωγραφάκης) Βέδες, Αθήνα , Εκδόσεις Δωδώνη
2. Ε. Λαζος (1978) (μετφ Γ. Τζαμαλούκας –επιμλ Ευθ. Παπασπύρου) Ουπανισάντ του Γιόγκα, Αθήνα, Εκδόσεις Δωδώνη
3. Α. Α. Μπεϊλη (1950) Το Φως της Ψυχής – Η επιστήμη και το αποτέλεσμά του - Παράφρασις των αφορισμών της γιόγκα του Παταντζαλι (2η εκδο.1950) , Αθήνα, LucisPressLimited, Λονδίνο, Γενεύη, Ν. Υόρκη, Κέϊπταουν , Μόναχον
4.R. Rolland (1978) (μετφ Κ. Στεφανίδη) Ραμακρίσνα Ο Ημίθεος – Βιβεκανάντα Ο Σοφός , Αθήνα, Εκδόσεις Δίβρης
5. Σ. Βιβεκανάντα (1991) (μετφ Γ. Μανέττα) Ράτζα Γιόγκα –Η Γιόγκα της Συγκέντρωσης και της Αυτοκυριαρχίας, Μαζί με τα γιόγκα –σούτρας του Πατάντζαλι , Αθήνα, Eκδ. Κοδινάρη
6. Σ. Βιβεκανάντα (1998) (μετφ Γ. Μανέττας- Φ. Βώκος) Γκνιάνα Γιόγκα – η Γιόγκα της φιλοσοφικής αναζήτησης , 2η έκδο., Αθήνα , Εκδόσεις Κοδινάρη
7. Σ. Βιβεκανάντα (1993) (μετφ Γ. Μαννέτα) Κάρμα Γιόγκα – Η Γιόγκα της Ανιδιοτελούς Δράσης , Αθήνα, Εκδόσεις Κονιδάρη
8. Σ. Βιβεκανάντα(1993) (μετφ Γ. Μανέττα) Μπχακτι Γιόγκα – Η Γιόγκα της αγάπης και της Αφοσίωσης στο Θεό- Μαζί με τα Μπχακτι –σούτρας του Ναράντα , Αθήνα, Εκδόσεις Κοδινάρη
9. Π. Γιογκανάντα(μετφ Ι. δ. Βορρές) Η Αυτοβιογραφία Ενός Γιόγκι, 3η έκδ. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας Ι. Δ. Κολλαρου & Σιας Α.Ε
10. Ν.Α.Μαργιωρή(1988) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Κρίγια Γιόγκα - Πρακτική Μέθοδο της Σωματοψυχικής Θεραπευτικής –50 Σωματικές θεραπείες, 20 Ψυχικές θεραπείες , Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή ,
11. Ν.Α. Μαργιωρή (1983) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Ράτζα Γιόγκα –Ανύψωση του Νου από τη Συνείδηση ως την Υπερσυνείδηση , Αθήνα, Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
14. Ν.Α.Μαργιωρή (1989) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Κάρμα – Ο Νόμος Της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης, Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
15. Ν.Α.Μαργιωρή (1980) Τι είναι ο Εσωτερισμός , Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
16. Ν.Α.Μαργιωρής (1993α ) Μεταθανάτια Ζωή , Αθήνα , (1η εκδ. 1982), Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
17. Ν.Α.Μαργιωρής (1990) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Μετενσάρκωση- Επιβίωση και Αναγέννηση των Πνευματοψυχών, Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
16. Ν. Α. Μαργιωρής (1985) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Δίττομη Μεταφυσική Εγκυκλοπαίδεια ,1ος τομ. Αθήνα Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α. Μαργιωρή
17. Ν.Α.Μαργιωρή (1997) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Το Μυστικό της Χάθα Γιόγκα, Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμων Ν.Α.Μαργιωρή
18. Ν.Α.Μαργιωρή (1993β) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Τα Ελευσίνια Μυστήρια , Αθήνα, Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
19. Ν.Α.Μαργιωρή (1996) (επιμ. Σ. Πολυζώης –Λ. Πολυζώη) Δραβίδες Οι Πρόγονοι των Ελλήνων , Αθήνα, Εκδόσεις Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
20. Η.Λ. Κατσιάμπα (1995) Από το Στόμα του Δασκάλου Στο Αυτί του Μαθητή –Με εμπεριστατωμένο γλωσσάριο Σανσκριτικής για τους σπουδαστές της γιόγκα , Τρίκαλα, Εκδόσεις Ομακοείο Τρικάλων
21.Ν.Α.Μαργιωρή (1985α) Δίτομη Μεταφυσική Εγκυκλοπαίδεια –Αποκρυφισμός και Μυστικισμός –Παρουσιάζονται, Περιγράφονται και Αναλύονται από όλες τις πλευρές τους, 1ο τομ., Αθήνα , Κληρονόμοι Ν.Α.Μαργιωρή
22. L. Lidell , Narayani& G. Rabinovitch (μετφ Ν. Παπάζογλου & άλλοι) (1987) Το Βιβλίο της Γιόγκα – Ολοκληρωμένη πρακτική μέθοδος – TheSivanantaYogaCenter , Αθήνα, Δίδυμοι
23. S. Sarasvati(1986) (μετφ Ε. Ταμβάκη–επιμ. Σ.Λ.Σταυρόπουλος, Γιόγκα Για ζωτική Ομορφιά, Αθήνα, Εκδόσεις Δίδυμοι
24. Ε. Γουντ (1977) (Α. Τσακαλη) Γιόγκα Εισαγωγή –Ανάλυση στην επιστήμη της γιόγκα, Αθήνα, Πύρινος Κόσμος,
25. Χ. Γιοχάρι (2002) (μετφ Ε. Μαντζώρου) Εργαλεία για το Τάντρα, Κέδρος , Αθήνα
26. Χ. Γιοχάρι(2002) (Α. Λυμπερόπουλος ) Τσάκρα –Τα Ενεργειακά Κέντρα Μεταμόρφωσης , Αθήνα, Κέδρος
27. Μ.Νατζέμυ (1981) Γιόγκα για Υγεία και Ηρεμία-Ένας οδηγός Αρμονικής Διαβίωσης) , 6η έκδ. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη
28. Ρ. Νατζέμυ (1992) (μετφ Μ. Καραμάνη) Η Τέχνη του Διαλογισμού, Εκδόσεις Αρμονική Ζωή , Αθήνα
29. V. S. Alder(1986) (μετφ Ε. Ταμβάκη- επιμ. Μ.Σ. Στυροπούλου) Το Άνοιγμα του Τρίτου Ματιού , Αθήνα, Εκδόσεις Δίδυμοι
30. Α. Crowley(1992) (μετφ Α. Κοντός) Βιβλίο Τέσσερα , Αθήνα, Εκδόσεις Ιάμβλιχος
31. M. Semenoff(μετφ Β. Κατσάνη) Η Ζωή και η σκέψη του Βούδα , Αθήνα, Εκδόσεις Άπειρον
32. Δ. Βελισσαρόπουλος (1981) Ιστορία της Κινεζικής Φιλοσοφίας –Από τον 2ο αιώνα π.Χ ως το 1911 ,2ος τομ. Γιάννινα , Δωδώνη
33. Δ. Βελισσαρόπουλος (1992) Ιστορία της Ινδικής Φιλοσοφίας- από την βεδική ως την σύγχρονη εποχή , 4η έκδ. Γιάννινα , Δωδώνη
34. Μ. Baigent , R. Leigh (2002) Ο Ναός και η Στοά – Μια ιστορική προσέγγιση στις ρίζες του Τεκτονισμού ,Αθήνα , Γκοβόστης
35. Κ. Μάκιντος (1999)(μετφ. Δ. Πολυχρόνης) Οι Ροδόσταυροι Ιστορία- Παραδόσεις-Τυπικά- Ενός Εσωτερικού Τάγματος , Αθήνα, Πύρινος Κόσμος
36. J. Lacarriere (1975) (μετφ. Μ. Κουτουζής), Οι Γνωστικοί Αθήνα, Εκδόσεις Ι. Χατζηνικολή
[1] Δ. Βελισσαρόπουλος Ιστορία της Κινεζικής Φιλοσοφίας , 2ος τομ. Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1981 - . Βελισσαρόπουλος Ιστορία της Ινδικής Φιλοσοφίας –Από τη Βεδική ως τη Σύγχρονη Εποχή, 4η έκδοση, Εκδόσεις Δωδώνη ,Αθήνα 1992